De 12 gekozenen van de PVDA in het Belgische parlement. (Foto: PVDA)
Wiebe Eekman
Alle persaandacht ging naar de enorme stijging van het uiterst rechtse Vlaams Blok. Ze haalde die bij het stemmenverlies van de regeringspartijen NVA ( Nieuwe Vlaamse Alliantie), CDV (Christendemocratisch en Vlaams) en Open VLD (Vlaams, Liberaal en Democratisch). Maar het ultra-liberaal en antisociaal regeringsbeleid werd afgestraft. We durven dat te zeggen omdat het 'Vlaams Blok' haar fascistische uitgangspunten overgoot met een saus van sociaal ogende eisen [zoals elders ook door extreem-rechts wordt gedaan, nvdr] die tegen het regeringsbeleid indruisten.
We merkten het op de markten en bij de bezoeken van deur tot deur: mensen twijfelden tussen de PVDA en het Vlaams Blok. Ook wie de 'stemtesten' deed, georganiseerd door de kranten, kwam bij deze twee geheel tegengestelde partijen uit. Voor het Vlaams Blok is het sociale imago een saus, die ze snel vergeten. Voor de Partij van de Arbeid is het de essentie van hun jarenlange strijd. Het consequent organiseren en werken onder de mensen leverde resultaat op. De pers schreef "voor het eerst in 50 jaar zitten er weer communisten in het parlement".
De 'Partij van de Arbeid van België - Parti du Travail de la Belgique' is de enige overgebleven ééngemaakte nationale partij in België. Over de deelgewesten samen haalde zij 585.621 stemmen voor de federale kamer. Ik veroorloof me een artikel uit 'De Wereld Morgen' te citeren: De PVDA, die zichzelf omschrijft als 'authentiek links', maar die we terecht mogen beschouwen als de opvolger van de vroegere communistische partij, behaalde 8,62 procent in heel België. Slechts éénmaal behaalde een communistische partij in het verleden een hoger percentage. Dat was bij de eerste naoorlogse verkiezingen in 1946 met 12,68 procent. In Vlaanderen behaalde de PVDA het hoogste percentage ooit voor de kamer met 5,63 procent. In 1946 was dit voor de communistische partij 5,49 procent terwijl ze in Wallonië toen 21,68 procent behaalde.
De PVDA/PTB is nu in alle deelparlementen vertegenwoordigd, zij groeit op de hoogste politieke niveaus van 8 naar 43 verkozenen. In de Federale Kamer van 2 naar 12. In de Senaat van 0 naar 5. In het Vlaamse parlement van 0 naar 4. In het Waalse parlement van 2 naar 10. In het Brusselse parlement van 4 naar 11. Zelfs in het Europees parlement heeft de PVDA/PTB nu één verkozene, daar waar de Nederlandse SP haar zetels verloor op 26 mei.
Week na week ging men in België de straat op voor het klimaat. De partij 'Groen' dacht sterk vooruit te gaan. Stemmen voor het klimaat zouden stemmen voor 'Groen' zijn. Maar bij de verkiezingsuitslag bleven ze nagenoeg gelijk. Ontgoocheling bij velen [zoals in Nederland bij de SP, nvdr]. "Is dan alles voor niets geweest?" Nu de rechtse partijen, die klimaatbeleid slechts met de mond belijden, de meerderheid hebben? Natuurlijk niet, een meerderheid van de bevolking is nog steeds bezorgd over het klimaat en is gewonnen voor stevige klimaatmaatregelen, maar heeft zoals de Gele Hesjes-beweging tegen het denken in termen van belastingen en rekeningrijden gestemd.
De rechtse partijen hebben daar dankbaar gebruik van gemaakt: "met de groenen en de socialisten krijg je een roodgroene belastingtsunami". Ikciteer uit de Standaard: Toen Groen-kopstuk Wouter Van Besien tijdens de verkiezingscampagne in een station folders uitdeelde, reageerde een vrouw boos. "Ik stem niet op Groen", zei ze tegen de Antwerpse lijstduwer. "Ik ben daar niet rijk genoeg voor." Die anekdote maakt deel uit van een paginalange analyse die de oud-partijvoorzitter onlangs rondstuurde naar de brede top van Groen en zijn gewezen fractie in het Vlaams Parlement.
Groen groeide op 26 mei, maar bleef ver onder de verwachtingen. Van Besien, die zelf niet verkozen werd, fileerde de gevoerde campagne met een scherp mes. "Mijn inschatting is dat we de laatste maand duidelijk kiezers verloren hebben", schrijft hij. "Mensen die uiteindelijk toch weer een andere kant zijn opgegaan." Van Besien onderscheidt daarvoor zes grote redenen. "Op onze sociale, linkse flank hebben we klappen gekregen", luidt zijn eerste les. "Over de bekommernissen van mensen met minder geld of met meer noden hoorde men ons te weinig." Van Besien stelt dat Groen moet kiezen tussen twee profielen: 'een klimaatpartij' of 'een brede progressieve partij' die op een 'eigentijds-linkse manier' ingevuld wordt. "Ik kies ronduit voor het tweede."
Ook binnen de Belgische Klimaatcoalitie hoor je nu de eerste stemmen van zelfkritiek. "We spraken wel steeds van 'sociale rechtvaardigheid', maar benoemden dit niet" De organisatie Climax schrijft "Sociaal rechtvaardig is niet te verwezenlijken in een absoluut vrije markt" Een economie waarin enkel winst als criterium geldt zal nooit rekening houden met concrete verzuchtingen van de mensen of de gezondheid van de planeet waarop ze wonen. In deze economie zal de vrije markt weer het beleg van een sandwich moeten worden, goed omklemd en gestuurd door een overheid die democratisch bepaalt welke maatregelen er genomen moeten worden".
Comac, de jongerenorganisatie van de PVDA/PTB voerde campagne met de slogan 'stop de blauwgroene motor, neem de roodgroene locomotief'. Die benadering door Comac en PVDA/PTB heeft gewerkt. Anekdote: klimaatactiviste Anuna De Wever betreurt dat haar vriendin niet driemaal Groen gestemd had. Zij stemde federaal ook voor de PVDA. PVDA/PTB heeft het meest uitgewerkte klimaat- energie-en milieuprogramma van alle partijen. Zij is de enige die een integrale benadering van de hele samenleving beschouwt, met de grote industrie inbegrepen. Het pad ligt open voor de veel gehoorde uitspraak: 'Rood is het nieuwe Groen'.
[N.B. Je bent natuurlijk nog geen communistische partij als een rechtse partij je zo noemt. Dat zoveel mensen aan de deuren geen groot verschil zien tussen Vlaams Blok en PVDA zou ook een teken aan de wand kunnen zijn, evenals het grote verlies van de SP in Nederland. De tijd zal het leren. Uiteindelijk gaat het inderdaad om de vraag of je in een kapitalistisch land kan leveren. De ontwikkelingen vragen nog veel studie en geduld, nvdr]
Artikel Manifest 2019 26 juni