Manifestatie en demonstratie van de FNV in Den Haag

1 mei-demonstratie in Den Haag. (Foto: Manifest/wvdk)

NCPN/CJB-blok tijdens 1 mei-demonstratie in Den Haag. (Foto: Manifest/wvdk)

CJB en NCPN organiseerden na afloop van de demonstratie een publieke bijeenkomst. Zo'n 50 mensen, deels leden, maar ook mensen die op een ongedwongen wijze, gezamenlijk met NCPN en CJB, over maatschappelijke en politieke zaken wilden praten namen er aan deel. Er werden een drietal korte speeches gehouden. Jan Ilsink namens de NCPN, van de CJB en Peter den Haan, als lid van het FNV-ledenparlement, gingen in op de geschiedenis van de strijd voor sociale vooruitgang en de noodzakelijke toekomst van verzet en strijd. Hieronder de bijdrage van de CJB:

Zo'n 8000 mensen namen deel aan de 1 mei-manifestatie en -demonstratie van de FNV in Den Haag. Sector na sector toonde in de demonstratie, middels spandoeken en en andere - vaak creatieve - vormen, de algemene en specifieke eisen. De sfeer was strijdbaar. Doordat de route in het centrum van Den Haag liep was er veel bekijks. 's Avonds werd in de media weer eens de schandalige vooringenomenheid getoond. Wel een bericht over Belgen die op hun vrije 1 mei-dag in Breda komen winkelen en niets over de demonstratie. Het massale hersenspoelen door de burgerlijke media leidt tot verwarring en onduidelijkheid onder grote delen van de bevolking.

Nederland behoort tot de weinige landen waarop 1 mei geen vrije dag is. Het aantal deelnemers aan de demonstratie was daarom noodzakelijk lager dan de afgelopen jaren. Maar de hoge opkomst ondanks het feit dat veel leden verhinderd waren om te komen omdat zij aan het werk waren, toont de groeiende woede en de wil om georganiseerd voor verbetering op te treden. Van ondernemerszijde wordt die tendens goed begrepen. In een toenemend aantal bedrijven, zoals bijvoorbeeld Jumbo, Action en Gall&Gall, zijn de werkgevers erin geslaagd om samen met hun ondernemingsraden individuele arbeidsovereenkomsten af te sluiten om op die manier de cao's te omzeilen. Een tendens die al langer aan de gang is. De aanval is gericht op cao's en de positie van de georganiseerde arbeidersklasse.

Dit proces toont echter ook dat er verschillen van mening bestaan tussen de werknemers onderling in veel bedrijven. De individualisering en het gebrek aan solidariteit knagen aan het herstel van de mogelijkheden voor frontvorming. Het klassenbewustzijn is over het algemeen weinig ontwikkeld in Nederland. Systematische scholing en bewustwording werden decennialang verwaarloosd. Ook en met name door de reformistische vakbondstoppen. Scholing is echter harder nodig dan ooit.

De neiging om alleen nog het korte-termijn-eigenbelang te dienen groeit. Dat was ook tijdens de demonstratie te merken. Er waren de nodige steunbetuigingen, maar lang niet iedereen van het winkelende publiek zag het nut van de demonstratie in. De eenheid onder de demonstrerende FNV-ers was des te inspirerender. Het strijdbare deel van de werkers verzet zich tegen individualisme en sociaal isolement: de noodzaak van eenheid in de strijd wordt steeds duidelijker. In tal van cao-gevechten, zoals nu het streekvervoer, strijden FNV en CNV bijvoorbeeld gezamenlijker voor dezelfde doelen. Het belangrijkste strijdtoneel de komende tijd zal zijn het gevecht tussen de leden en de top van de vakbeweging. De behoudende toppen moeten worden vervangen door bestuurders die begrijpen dat de tijd rijp is om meer, langer en politiek bewust op de barricades te klimmen. Voortdurend gepolder is schadelijk.

De werkers willen successen en die worden alleen bereikt door strijd, zoals nu weer duidelijk is in het streekvervoer. Natuurlijk zullen er nog veel ups en downs komen. Maar wat sinds de eerste 1 mei-demonstratie steeds weer werd duidelijk gemaakt: alleen gezamenlijke strijd en solidariteit zullen uiteindelijk leiden tot de overwinning

Leve de viering van 1 mei.

Maak van 1 mei een vrije dag.

"1 mei is een wereldwijde strijddag en feestdag voor de werkende klasse. Het is de dag waarop we de strijd voeren voor de rechten van de gewone man en vrouw. Het is ook de dag waarop we stilstaan bij het feit dat alle verworvenheden van de arbeidersklasse, zoals de sociale wetgeving, de politieke rechten en de vakbondsrechten, te danken zijn aan de strijd van de arbeidersbeweging. Het is de dag waarop we stilstaan bij de miljoenen mensen die zelfs hun leven gegeven hebben voor een wereld zonder uitbuiting.

1 mei is geïnspireerd door de gebeurtenissen in Chicago in 1886. Daar streden de arbeiders samen met de werkende bevolking in de rest van het land voor een 8-urige werkdag. Indertijd werkten de arbeiders wel 60 uur in 6 dagen per week. De vakbonden eisten een 8-urige werkdag met behoud van huidig loon. Eind april namen de acties van de vakbonden toe. Op 1 mei werd over de hele Verenigde Staten gestaakt door honderdduizenden arbeiders. In Chicago waren de stakingen het meest intens. De politie ging meerdere malen tegen de stakende werkers te keer. Op 3 mei werden twee arbeiders neergeschoten. Als reactie daarop kwamen werkers op de volgende dag, 4 mei, op het Haymarket plein. De demonstratie was aan de gang, toen de politie probeerde de mensen uit elkaar te drijven. Op dat moment werd een bom naar de politie gegooid, waarop de politie het vuur opende op de demonstranten die streden voor een kortere werkdag en betere arbeidsomstandigheden.

1 mei werd een paar jaar later in 1889 uitgeroepen als internationale strijddag voor de 8-urige werkdag, de verbetering van de arbeidsomstandigheden en de internationale solidariteit tussen de werkers. In 1890 vond de eerste internationale dag van de arbeid plaats op 1 mei.

In de 20e eeuw is de 8-urige werkdag in veel landen vastgelegd. Dat kon dankzij de krachtsverhoudingen die indertijd anders lagen, dankzij de strijd van de vakbeweging en de arbeidersbeweging, en zeker ook door de internationale druk die uitgeoefend werd door de opbouw van het socialistische systeem in de Sovjet-Unie en in het vervolg ook in een reeks andere landen. Op die manier zijn veel sociale en politieke rechten afgedwongen, van het stakingsrecht en het algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen, tot aan de rechten op een pensioen en ontslagbescherming.

Vandaag zien we echter dat steeds meer rechten worden afgebroken. Meer en meer mensen worden geconfronteerd met een werkdag die feitelijk veel langer is dan 8 uur. Jongeren moeten er op jonge leeftijd al aan gewend raken. Dit gaat bijvoorbeeld met stages, die allang niet meer alleen op het beroepsonderwijs gedaan moeten worden, maar steeds meer ook op het hoger en wetenschappelijk onderwijs de norm worden, meestal tegen geen of nauwelijks betaling. Zo vroeg mogelijk moet de werkende klasse gedisciplineerd worden, om een geschikte arbeidskracht te zijn, die werkt zonder cao en zonder rechten. De werkdruk moet zo hoog mogelijk, opdat de werkers optimaal kunnen worden uitgebuit. En als je dat ter discussie stelt, dan ben je lui. Steeds meer wordt er voor gezorgd dat je er ook niks van kan vinden. In heel Europa worden de vakbondsrechten aan banden gelegd.

Dit geeft aan dat vandaag de dag 1 mei elk jaar actueler wordt. Terwijl de regeringen en de Europese Unie de sociale wetgeving en rechten afbreken en de btw voor broodnodige producten omhooggaat, ontvangt het grote kapitaal vers geld, bijvoorbeeld in de vorm van afschaffing van de dividendbelasting. De strijd voor verbetering van de werkomstandigheden en de leefomstandigheden moet worden versterkt.

Dat kan alleen als we de oorzaak van de problemen in het vizier nemen. Centraal staat het private eigendom van de productiemiddelen, van de fabrieken, kantoorgebouwen, transportmiddelen, enzovoorts. Doordat die in handen zijn van een kleine groep graaiers, ontstaat een situatie waarin de welvaart geproduceerd wordt door miljoenen mensen, door de arbeidersklasse, maar de winst daarvan terechtkomt bij de eigenaren van de grote monopolies, de kapitalisten, die zelfs niets aan de productie toevoegen.

Op het altaar van de winst, die ze willen behouden en uitbreiden door hun concurrenten om zeep te helpen, door hun arbeiders meer uit te buiten dan de concurrentie, worden de verworvenheden van de werkende mensen in rap tempo afgebroken.

Ook de internationale solidariteit, het proletarisch internationalisme, is vandaag de dag uitermate belangrijk. Over de hele wereld nemen spanningen toe. Volkeren worden tegen elkaar opgezet op grond van religie of etniciteit, ze vergieten hun bloed voor de belangen van de grote monopolies, die strijd voeren over de controle van grondstoffen, transportroutes en markten. De afgelopen jaren hebben we een reeks oorlogen gezien in het Midden-Oosten, in Afrika, in Oekraïne en elders op de wereld. De huidige toestand in Syrië, waar duizenden zijn omgekomen en miljoenen hun land hebben moeten verlaten, is misdadig.

In steeds meer landen neemt de repressie toe tegen de mensen die in verzet komen, die strijden voor vrede en voor de verbetering van het levenspeil van de arbeidersklasse. Onze kameraden worden vervolgd. Dat geldt voor de communisten in Turkije, in Oekraïne, in Polen en in veel andere landen.

Dit alles toont de relevantie van 1 mei vandaag de dag, in het bijzonder voor de jongeren. 1 mei staat symbool voor de strijd voor een beter leven, voor een wereld waarin de welvaart terugkeert naar degenen die hem geproduceerd hebben. Een wereld zonder uitbuiting, armoede en oorlogen. Voor het socialisme-communisme."