Opbouw partij onder niet-revolutionaire omstandigheden

Hieronder één van de stellingen uit het congresdocument van de KKE. De Communistische Partij van Griekenland houdt van 30 maart tot en met 2 april a.s. haar 20ste congres. De tekst levert een heldere richtlijn op voor het handelen, maar gaat zelf niet in op de praktische ervaringen met deze lijn. We hopen daar apart nog op te kunnen terugkomen. Want het is niet alleen het beschikken over een juiste lijn die het succes of het falen uitmaakt. Van even groot belang is het om de ervaringen uit te wisselen, succesvolle, maar ook mislukkingen. De moeilijkheden, de zwakten en sterkten, de kansen en belemmeringen, daar gaat het in het leven om.

Wat bedoelen we met 'partij van de revolutionaire omverwerping die verplicht is te handelen in niet-revolutionaire omstandigheden'?

In stelling 64 staat: 'er bestaat een objectieve tegenstelling in iedere communistische partij, iedere revolutionaire arbeidersbeweging die handelt in niet-revolutionaire omstandigheden. En die tegenstelling bestaat in het feit dat terwijl een CP een partij is van de revolutionaire omverwerping, deze niet handelt in omstandigheden die gunstig zijn voor een revolutionaire omverwerping.' Wat bedoelen we op dit punt?

In niet-revolutionaire omstandigheden behoudt de burgerlijke klasse in het algemeen de politieke en ideologische heerschappij over de arbeidersklasse en de andere volkslagen. Dat geldt niet alleen omdat de burgerij in haar handen het staatsmechanisme, de mechanismen voor ideologische manipulatie (massamedia, onderwijssysteem, Kerk, etc.), de mogelijkheden van economische omkoping, etc. heeft. Maar ook omdat in die omstandigheden de heerschappij van de kapitalistische productieverhoudingen de opvattingen voedt die bij die productieverhoudingen horen. Met andere woorden: in niet-revolutionaire omstandigheden tenderen ook de werkers er spontaan naar om de 'burgerlijke bril' te 'dragen', waarmee ze zowel de algemene ontwikkelingen interpreteren als de ontwikkelingen die hen meer direct aangaan [vet red. Manifest]. Vanzelfsprekend zijn er ook andere factoren die beïnvloeden en bijdragen ofwel aan het versterken ofwel aan het verzwakken van die invloed, zoals de beïnvloeding door de CP en de ontwikkeling van de klassenstrijd.

Dus, wat betekent het voor een CP om een politiek te hebben die haar revolutionaire doelen dient in zulke omstandigheden waarin de verhoudingen negatief zijn? In omstandigheden van een revolutionaire situatie is de hoofdtaak de oriëntering van de strijd op de directe organisatie van actie voor de omverwerping van de burgerlijke macht. Dit in tegenstelling tot niet-revolutionaire omstandigheden, waarin de hoofdtaak bestaat uit de algehele ideologisch-politieke en organisatorische versterking van de communistische partij, maar ook de kwalitatieve en kwantitatieve versterking van de voorhoedekrachten van de arbeiders binnen de bevolking die zich strijdbaar concentreren in een antikapitalistische-antimonopolistische richting onder de interventie van de communisten.

Deze algemene taak werkt door in een reeks van andere specifiekere plichten, zoals de strijd voor de hergroepering van de arbeiders-vakbeweging, de strijd voor de ontwikkeling van het maatschappelijk bondgenootschap, de strijd voor de verbetering van de politieke verhoudingen, de strijd tegen het opportunisme en de illusies van het gebruikmaken van de burgerlijke staat in het belang van het volk, de strijd voor het behoud van de politieke autonomie van de arbeidersbeweging t.o.v. alle delen van de burgerlijke politiek.

Het betreft handelen dat objectief erg complex is, aangezien het 'tegen de stroom ingaat'. Het feit dat veel communistische partijen op den duur zijn ingekapseld in het kapitalisme - onafhankelijk van het feit of ze hun titel hebben behouden of niet - laat ook zien hoe moeilijk het is om consistent het 'kompas' te blijven richten op het revolutionair handelen in alle omstandigheden. Het vermogen van de KKE om in alle omstandigheden te handelen als partij van de revolutionaire omverwerping wordt samengevat in de leus 'Partij die kan handelen onder alle weersomstandigheden'.

De druk op de CP om haar handelen te beperken binnen de grenzen van de kapitalistische economie en de burgerlijke instituties kan veel vormen aannemen (politiek, ideologisch, economisch etc.). De druk wordt versterkt wanneer het burgerlijk politiek landschap wordt hervormd, de tegenstellingen binnen de burgerij verscherpen, etc. Historisch is zelfs bewezen dat die druk blijft, los van de vraag of de CP handelt in omstandigheden van illegaliteit of relatieve legaliteit. Die druk wordt ook versterkt als het een gedeelte van de directe politieke invloedssfeer of zelfs leden van de CP raakt.

Het confronteren van de bovengenoemde gevaren veronderstelt de vestiging en versterking van de revolutionaire kenmerken van de CP. Het veronderstelt het verkrijgen van het vermogen om conclusies te kunnen trekken uit het verloop van de klassenstrijd. Het veronderstelt de verbetering van de maatschappelijke samenstelling en leeftijdssamenstelling van de partij. Het veronderstelt de verbetering van het vermogen van de partij om te werken met brede volkslagen op een manier waarop de partij zich niet onderwerpt aan hun lagere politieke bewustzijnsniveau, maar in tegenstelling bijdraagt aan de verhoging daarvan.

De plicht om ervoor te strijden revolutionaire kenmerken te krijgen en alle aspecten van het functioneren van de partij af te stemmen aan haar revolutionaire doelen, zoals die worden weerspiegeld in haar programma, is een plicht waaraan voldaan wordt in niet-revolutionaire omstandigheden.

vert. A.S.