Demonstratie van FNV op 31 januari in Utrecht. En nu op naar 1 mei! (Foto: Manifest/E.G.)
Wil van der Klift
Luisteren tijdens het folderen levert altijd de nodige informatie op. Op 31 januari jl. verspreidden we een NCPN-pamflet tijdens de demonstratie en manifestatie van de FNV. De opkomst was niet al te hoog. De mars door Utrecht was leuk, maar liet ook zien waar het merendeel van de Nederlanders op die dag in Utrecht mee bezig was. (Zie het Youtube-filmpje op de FNV-site) Voor veel landgenoten is de zaterdag ook de enige dag dat ze eens kunnen gaan winkelen, maar toch... Er bestaat in het algemeen nog een behoorlijke kloof tussen de 'voorhoede' en het merendeel van de werkende bevolking in ons land. Maar zelfs die voorhoede is niet 'klaar voor de revolutie', nog lang niet. Dat geldt ook voor de andere Europese landen, alhoewel in sommige landen, zoals Griekenland, de stemming aan het omslaan is. Maar voor een revolutie komt meer kijken. Georganiseerde strijd namelijk in buurten en bedrijven.
Er was het nodige commentaar op het pamflet van de partij: te moeilijk, te lang, te weinig concreet en nog een reeks goedbedoelde opbouwende kritiekpunten. Tot die categorie kun je ook de opmerkingen rekenen in de trant van: "Goh, bestaan jullie nog of weer?" Maar er is ook nog veel politieke weerstand. Van de NCPN hoeven we geen pamflet! Soms welwillend toegelicht, vaak ook nors afgewezen. Soms vooral ingegeven doordat de gesprekspartner al een andere politieke partij of groep heeft gekozen, maar ook veel 'alledaags' anticommunisme opgedrongen door school, radio en tv. Dat wordt nog dagelijks met de paplepel ingegoten. Zo'n zaterdag 'colporteren' is dus leerzaam. Het geeft een beeld van wat er leeft onder vakbonders die de moeite namen om te gaan demonstreren samen met andere FNV-ers. Voor koopkracht en echte banen. Dus mensen die zich willen inzetten voor belangrijke maatschappelijke thema's.
Ook bleek er onder de demonstranten de nodige onbegrip over het doel van de bijeenkomst te bestaan. Kennelijk is de mobilisatie op dit punt behoorlijk in gebreke gebleven. Opvallend was trouwens dat in het officiële verslag van de bijeenkomst alleen werd gesproken van (echte) banen... de koopkracht was plotseling verdwenen. Toeval, per ongeluk...? In het Youtube-fimpje op de FNV-site houdt Ton Heerts wel een samenhangend verhaal. In ieder geval is de communicatie naar de leden op deze manier niet erg duidelijk. Op de hesjes, het kopspandoek en de vlaggen stond wel nadrukkelijk ook dat de FNV staat voor 'meer koopkracht'. Dat soort omissies maakt het er voor de 'gewone' leden niet duidelijker op. En zulke leden waren veel aanwezig, van heinde en verre. Vaak zonder precies te weten waarvoor ze kwamen, maar wel allemaal overtuigd dat er wat moet gebeuren. De 'gepolitiseerde' leden, zeker die actief optreden namens een partij of belangengroep, kun je herkennen aan hun optreden. Het is een minderheid. Die hoef je niet meer te mobiliseren of te activeren. Het gaat om de grote meerderheid. Zoals Heerts zei niet alleen de paar duizend die aanwezig waren, maar ook de honderdduizenden die er niet waren. Het geschreven verslag op de site van de FNV geeft de afwezigen nauwelijks een inhoudelijk beeld van wat er plaatsvond.
Een slechte start voor het goede idee om 1 mei weer een strijddag van de vakbeweging te maken...om te beginnen in 2015.
Onder de meeste vakbondsleden blijkt woede en teleurstelling te heersen over het regeringsbeleid. Woede tegen de deelnemende partijen in de coalitie en de gedogers in de Kamer. Zeker onder deze aanwezigen ook woede tegen de PvdA, waar velen lid van zijn of waren. Men voelt zich als (voormalig)PvdA-lid verraden, maar is weer wel tevreden als Ton Heerts eenmaal het woord sprinkhaan-kapitalisme in zijn speech gebruikt. Dat is kenmerkend voor de huidige stand van zaken in de werkende klasse van dit land. Teleurstelling en woede nemen toe, over concrete zaken. De Haagse politiek en politici deugen niet, men wil wel komen demonstreren maar waarvoor is niet helemaal duidelijk en op z'n minst verschillend. Die onduidelijkheid is mede het gevolg van onduidelijkheid over de koers van de FNV. Wat is dat eigenlijk 'sprinkhaankapitalisme'.
Natuurlijk openlijk strijd tegen kapitalisme noemen is al beter dan vechten tegen het vagere begrip neoliberalisme (een andere uiting van kapitalisme overigens). Maar is er dan ook nog een goed soort kapitalisme, kun je je afvragen? Is er een goed soort kapitalisme? Kun je kapitalisme verbeteren? Nee, dat blijkt allemaal illusie te zijn. De ergste uitwassen beteugelen, ja. Zeker als die aanpak wordt ondersteund door (massale) actie. Maar het blijft meestal bij tijdelijke maatregelen die enige verlichting brengen. Over langere termijn bezien daalt het levenspeil gestaag. Gaat de FNV-leiding voort op de weg van marginale verbeteringen van de positie van de werkenden en uitkeringsgerechtigden of gaan we eens beginnen met systeemkritiek? Oplossingen bedenken voor al te schrijnende aanvallen op de bevolking kan met polderen. Echte en blijvende veranderingen teweegbrengen doe je op straat en vooral in de bedrijven. Zelfs een rondje Europa helpt de nieuwe Griekse regering niet, omdat het in dat land alleen gaat om een electoraal succes, een uiting van frustratie, maar ook van onmacht en tentoonspreiden van de afhankelijkheid van Europa door de huidige regering. De oproep van Syriza om weer op het Syntagma-plein te komen demonstreren, waar nu de hekken voor het regeringsgebouw zijn weggehaald, is het paard achter de wagen spannen. Griekenland staat net als Nederland voor de uitdaging om van de grond af een links front op de bouwen. In de bedrijven heeft de vakbeweging een machtig wapen in handen: het stakingswapen. Niet voor niets moeten ze daar bij de gele vakbond De Unie niets van hebben.
Het gist in Europa. Vooral in de zuidelijke landen, waar het imperialisme zeer fors heeft huisgehouden en nog huishoudt. De bevolkingen in die landen tonen steeds meer openlijk hun ongenoegen, op straat, in tal van bedrijven en tijdens verkiezingen. En niet alleen over de maatregelen zelf. Zij willen steeds meer ook politieke veranderingen. Dat vraagt om solidariteit tussen de werkenden in alle Europese landen. Maar snelle successen zijn nergens in Europa mogelijk. Die les kon al eerder worden getrokken in landen als Egypte: wat bleef over van het volksoproer van de 'middenklasse'? In Turkije probeert onder meer de CP van Turkije samen met een reeks andere partijen en groeperingen het verzet van het Taksim-plein te bundelen. Overal moet de primaire volkswoede nog worden vertaald in opbouw van klassenorganisaties. De jarenlange greep van de sociaaldemocratie op de Europese vakbeweging moet nog losser worden gemaakt en uiteindelijk worden gebroken.
Dat zal niet van een leien dakje gaan. Er valt nog veel uit te leggen en er moet nog veel worden gefolderd en gediscussieerd. Zeker in Nederland, maar het tij is nu echt aan het keren. De mogelijkheid van georganiseerd en gebundeld verzet neemt toe. Tijdens dit proces zullen nog tal van illusies overboord moeten worden gegooid. Er zullen nog de nodige wensdromen uiteenspatten, maar het bewustzijn neemt toe dat het kapitalisme niets anders oplevert dan nieuwe aanvallen op het levenspeil. Ook al noemen sommigen dit kapitalisme liever nog 'sprinkhaan-kapitalisme' om te voorkomen dat de massa van de werkenden gewoon in verzet komt tegen het kapitalisme. Ook al denken sommigen nog dat er fundamentele veranderingen kunnen worden bereikt langs parlementaire weg of door onderhandelingen in achterkamertjes.
Laten we van 1 mei een echte strijddag maken en het begin van de opbouw van een nieuwe vakbeweging die weet dat alleen strijd tot succes leidt en daarvoor oproept en mobiliseert. Geen enkele hindernis is onoverbrugbaar als de meerderheid van de bevolking besloten heeft de toekomst in eigen hand te nemen.