Mondiale systeemcrisis

Achter beursrecords loert wereldwijde recessie

Volgens de onafhankelijke Europese denktank LEAP/E2020 is de mondiale systeemcrisis, ondanks de relatieve rust van het moment, nog lang niet voorbij. Integendeel, er tekent zich een wereldwijde recessie af. Die gaat gepaard met schimmige praktijken in de financiële sector, de ontmanteling van belastingparadijzen, neoprotectionisme tussen regionale blokken, goudaankopen door opkomende economieën, een tandeloze Amerikaanse centrale bank, de opkomst van regeringen van nationale eenheid in Europa en steun van de Europese Centrale Bank voor de euro. Enkele van deze aspecten komen in onderstaand persbericht aan de orde.

Persbericht bij GEAB nr. 75 (16 mei 2013)

De algemene indruk dat de wereldeconomie in rustiger vaarwater is terechtgekomen - een indruk die door de massamedia wordt verspreid en door de aanhoudende records op de Amerikaanse en Japanse aandelenmarkten lijkt te worden bevestigd - is absoluut onjuist. De mondiale economie verliest juist vaart en stevent af op een wereldwijde recessie. De verschillende spelers zijn zich hier zeer wel van bewust en daarom passen landen en regio's allerlei strategieën toe om de gevolgen van de naderende conjuncturele neergang zoveel mogelijk te beperken. Terwijl sommige van deze strategieën wel gedicteerd lijken door wanhoop of het karakter hebben van een noodgreep, laten daarentegen andere zien dat een echte aanpassing aan de huidige veranderende wereldorde nagestreefd wordt. Het zal geen verrassing zijn dat juist de 'machten van de wereld van gisteren' naar de wanhoopsstrategieën grijpen, zij hebben immers geen andere opties meer.

Wereldwijde recessie in zicht

Verschillende indicatoren wijzen erop dat de conjunctuurcurve op zeer korte termijn naar beneden zal afbuigen. Dat moeten we echter niet interpreteren als het einde en de omkering van een opwaartse beweging, want de reële economie heeft zich eigenlijk nooit echt hersteld van de catastrofale crisis van 2008. Wat we dus binnenkort zullen zien is een toenemende verslechtering.

Daar zijn aanwijzingen genoeg voor. Europa verkeert al in een recessie. De export van China - graag aangeduid als de 'werkplaats van de wereld' - naar bijna al zijn belangrijke handelspartners loopt sterk terug. Ook de andere indicatoren van de Chinese economie in zowel de goederen- als de dienstensector verslechteren, terwijl haar enorme kredietzeepbel grote zorgen baart. De economie van Australië - door haar grote afhankelijkheid van de invoer van grondstoffen een goede graadmeter voor de toestand van de mondiale economie - wordt steeds zwakker. Ook de consumenten worden terughoudender. Zo lopen in de Verenigde Staten de omzetten in de groot- en detailhandel terug, vergelijkbaar met de ontwikkelingen aan het begin van de crisis in 2008/9. De meeste economische indicatoren springen er op rood.

Kortom, er staat een mondiale recessie voor de deur. Op alle mogelijke manieren proberen de verschillende spelers, met de banken voorop, die zo onbeschadigd mogelijk door te komen.

Duistere praktijken van banken

We weten allemaal dat de financiële sector bepaald geen voorbeeld van transparantie is, maar de laatste tijd hebben de banken het wel erg bont gemaakt. De twee grootste banken van de VS, JP Morgan en Bank of America, hebben het wonder verricht om in het afgelopen eerste kwartaal elke dag met winst af te sluiten. De goudreserves van diezelfde JP Morgan (die inmiddels door de Amerikaanse staat Californië is aangeklaagd) waren op onverklaarbare wijze plotseling verdwenen, toen - wat een toeval - midden april de goudprijs kelderde. En daarnaast hebben de banken, weer met JP Morgan voorop, ook op allerlei andere manieren het marktgebeuren gemanipuleerd. Geen wonder dat het publiek wantrouwig is geworden.

Omdat alle banken weten dat er een nieuwe storm op komst is, proberen ze met alle beschikbare, legale en minder legale, middelen hun schaapjes op het droge te brengen. Om hun eigen winsten te redden vinden ze alle trucs geoorloofd, ook als die ten koste gaan van andere banken. Met deze kennis gewapend moeten we de fantastische balansen van de verschillende banken na het eerste kwartaal lezen, waarmee ze beleggers willen lokken en het debacle weer enige tijd vooruitschuiven. Ook de minicrash van de goudprijs half april is vermoedelijk door een of meerdere van deze banken georganiseerd.

Deze keiharde confrontaties tussen banken midden in een economische crisis zullen niet zonder gevolgen blijven. Enkele zwakke of zwaar getroffen banken zullen de storm dan ook niet onbeschadigd overleven. Zeker niet nu de sector met een nieuwe tegenstander geconfronteerd wordt, de landen zelf.

Goudstrategie van opkomende economieën

Terwijl sommige landen hun economie afschermen om te kunnen overleven, belastinggeld uit belastingparadijzen terugvorderen en tegelijkertijd hun eigen banken toestaan om onorthodoxe methoden te gebruiken om een faillissement te voorkomen, hebben andere landen besloten om hun kaarten op goud te zetten. Terwijl de prijs van 'papiergoud' - dat zijn beloftes op goud in de vorm van bijvoorbeeld certificaten - half april zwaar onderuitging, was de vraag naar fysiek goud (munten en baren) nog nooit zo groot als tegenwoordig, hetgeen aangeeft dat deze twee markten volledig van elkaar zijn losgeraakt. Wat zal er gebeuren als wereldwijd het inzicht doorbreekt dat de papieren aanspraken op goudleveringen niet kunnen worden waargemaakt, omdat dit goud er gewoonweg niet is, dat het eigendomsrecht op een goudstaaf een illusie blijkt en het goudcertificaat dus waardeloos is? We kunnen er gerust vanuit gaan dat de prijs van 'papiergoud' dan opnieuw zwaar onder druk zal komen te staan. Er zijn al beurshandelaren die kredietspeculatie met 'papiergoud' niet meer accepteren. Dat 'papiergoud' niet meer hetzelfde vertrouwen geniet als fysiek goud, toont duidelijk aan dat het algemeen vertrouwen in de financiële sector en haar producten aan het verdwijnen is. En zonder vertrouwen ontstaan vanzelf grote problemen.

Fysiek goud daarentegen gaat nog een mooie toekomst tegemoet. China heeft dat goed in de gaten en koopt grote hoeveelheden goud op. Afgelopen maart voerde het land 224 ton goud in uit Hong Kong, drieënhalf keer zoveel als in maart 2012. De betekenis van deze grote Chinese vraag naar goud moeten we vooral niet onderschatten. Ze toont aan dat China probeert zich enerzijds minder afhankelijk te maken van de dollar en anderzijds in te dekken tegen toekomstige economische rampen, maar ook dat de Chinese regering er vanuit gaat dat de yuan alleen dan de status van internationale valuta kan verkrijgen als de Chinese centrale bank beschikt over voldoende goudreserves. Sowieso zou goud in een nieuw internationaal monetair systeem een erg belangrijke rol kunnen gaan spelen. Hij, die er vandaag veel van aanschaft, anticipeert op de toekomst.

BRICS steeds onafhankelijker

En dat is precies de strategie van de landen van de BRICS-groep. Langzaam bouwen ze een nieuw internationaal monetair systeem op waarin zij een belangrijker rol kunnen spelen dan tot nu toe het geval was. Daartoe elimineren zij in toenemende mate de dollar uit hun onderlinge handelsbetrekkingen door daarbij gebruik te maken van hun eigen valuta's. Deze ontwikkeling lijkt traag te verlopen, maar de noodzakelijke veranderingen voltrekken zich in werkelijkheid in een snel tempo. Het zwaartepunt van de mondiale economische macht verschuift zo steeds meer in de richting van de opkomende economieën en dat is precies de kern van de mondiale systeemcrisis die wij al zeven jaar fase voor fase beschrijven en voorspellen. Het kan niet anders of dit proces gaat gepaard met een machtsverlies van het Westen en met name van de VS.

Bron: www.leap2020.eu
Vertaling en bewerking: Louis Wilms.