De orkaan Sandy veroorzaakte in tal van landen grote ravages. Hier een foto van de vernielingen op Cuba. Wie wil doneren kan storten op het adres genoemd in het artikel (Foto: LAHT.com).
Wiebe Eekman
De grootste orkaan sinds mensenheugenis in de Atlantische oceaan. Ontstaan op 22 oktober ten zuiden van Jamaica, raasde op 25 oktober over Cuba, op 29 oktober over New Jersey en New York in de VS en op 29 oktober over Canada. Een tropische superstorm in de herfstmaanden nog wel, die noordwaarts trekt en versterkt wordt door botsing met het winterse koudefront. In het zuiden haalt de storm haar kracht uit het abnormaal opgewarmde water en de hoge vochtigheid. Bij elke graad Celsius warmere lucht stijgt de vochtigheid met 7 procent.
De algemene opwarming van de aarde is bijzonder ongelijk verdeeld. Aan de Zuidpool krijgen koude winden een groter bereik. Maar dat compenseert geenszins het opwarmen en afsmelten van de ijskappen aan de Noordpool en op Groenland. De luchtvochtigheid is daardoor toegenomen. Het Atlantisch oceaanwater is meer dan 3º Celsius warmer over een 800 km brede strook langs de Noord-Amerikaanse kustlijn ten zuiden van Florida tot bij Canada. Dit jaagt de orkanen aan, zoals we tot nu toe nog niet zagen.
Sandy bracht 400 liter regen per vierkante meter in drie dagen, evenveel als de helft van de jaarlijkse regenval in onze streken in België en in Nederland. Volgende jaren kan dit steeds opnieuw gebeuren. Blijven we de klimaatontaarding ontkennen zoals het VS-beleid dat doet sinds 2009?
De vraag is: gaan we telkens opnieuw de schade door die extreme weerfenomenen herstellen? Gaan we ons op de korte termijn aanpassen en stevige huizen en infrastructuur bouwen? Of gaan we proberen die weerfenomenen te milderen door herstel van de natuurlijke buffers die vroeger bestonden? En vooral gaan we het probleem fundamenteel aanpakken door het stoppen van verbranden van fossiele koolstof, wat omsmijten van de gehele economische en politieke aanpak vereist?
Is het doenbaar elk jaar heel je infrastructuur te herbouwen? De schade van de storm Sandy wordt geschat op meer dan 20 miljard dollar alleen al in de VS. De schade door de storm Irene in 2011 werd op 15,6 miljard geschat in de VS. Maar er is natuurlijk niet aleen sprake van schade in de VS.
Sandy was voor Cuba de meest destructieve orkaan sinds 50 jaar. Zij trok over de grote stad Santiago (500.000 inwoners) met 11 doden. Alle huizen werden beschadigd, 100.000 ha akkers werden vernield. In Haïti vielen 52 doden als gevolg van de orkaan en daar worden de reeds bestaande wantoestanden van honger en epidemieën verder vergroot. Iniatief Cuba Socialista en Oxfam doen noodoproepen voor steun (ook voor Nederlanders toegankelijk, nvdr).
Onze media brachten wat er in Noord-Amerika gebeurde meer in beeld (een latent westers chauvinisme en racisme is hier niet vreemd aan). Maar laten we goed beschrijven wat daar gebeurde, juist om op te roepen het roer om te smijten. Sandy stuwde het oceaanwater vier meter hoger op dan normaal, ruim een meter boven de begane grond over uitgestrekte gebieden langs de hele kustlijn en in de miljoenensteden New Jersey en New York. Er vielen 98 doden te betreuren ondanks de gevraagde evacuatie. Waar zou je naartoe moeten gaan als je niet bemiddeld bent?
De vloed tilde massa's bootjes, auto's en alle lichte alleenstaande woningen op en smakte ze verder neer, zoals bij de tsunami in Japan. In New Yorkvielen alle vervoersmogelijkheden weg toen de straten tussen de wolkenkrabbers van Manhattan kolkende zijrivieren van de Hudson werden. De metrotunnels liepen onder met zeewater. En dan de branden, ondanks de stromende regen! Ze werden veroorzaakt door de elektrische kortsluitingen, door het ontploffen van transformatorcabines. Een elektrische brand kun je niet blussen met water. Elders wakkerden de branden aan door het gas uit de gebroken gasleidingen. Duizenden mensen zijn hun woning en alles kwijt.
Acht miljoen mensen zaten dagenlang zonder elektrische stroom, wat betekent dat ook geen lift gebruikt kon worden in de flatgebouwen, géén verwarming, géén sanitairwater meer. En in New York begon het te sneeuwen. Wie de middelen had trok weg naar het binnenland. De anderen bleven. In de sterk individualistisch ingestelde kapitalistische maatschappij in de VS worden velen aan hun lot overgelaten en zullen er maar moeilijk weer bovenop komen. Petje af voor de Occupy-beweging en de milieuactivisten van 350.org die op zoek gingen om achtergelaten oudjes en mindervaliden te gaan helpen met straatkeukens.
De storm Sandy maakte ook de onaangepastheid van de hoog geïndustrialiseerde westerse kapitalistische maatschappij duidelijk. Twee kerncentrales werden gestopt omdat hun koelpompen dreigden te overstromen. Transformatorhuisjes ontploften en elektriciteitskabels knapten af. Met het wegvallen van de elektriciteit viel ook elke communicatiemogelijkheid via radio, mobiele telefoon of internet weg. Noodgeneratoren werken op diesel of benzine, die niet meer te krijgen waren. Ook wordt in een 'moderne' maatschappij voedsel opgeslagen in koelkasten en diepvriezers, waardoor alles bedorven was.
Kunnen we ons aanpassen? Een twee jaar oude studie stelt dat New York beveiligd zou kunnen worden met een stormvloedkering, zoals die in Nederland bestaat, die 10 miljard dollar zou kosten. Dat is minder dan de helft van het persoonlijk fortuin van de New Yorkse burgermeester Bloomberg, dat op 25 miljard geschat wordt.
Ook is bekend dat we de impact van de grote orkanen op de kustlijn kunnen milderen door de natuurlijke buffers weer te herstellen: brede mangrovebossen in het zuiden en oesterriffen en wadden in het noorden.
Beter is nog de bron van de klimaatontaarding aan te pakken. Laten we met zijn allen ijveren voor een andere sociaaleconomische organisatie van de maatschappij, die gebruikmaakt van hernieuwbare energie en de fossiele en nucleaire brandstoffen loslaat. Voor een maatschappij die opnieuw CO2 uit de atmosfeer bindt in levende biomassa door algemene natuurlijke herbebossing en herstel van het bodemleven in de landbouw door een ecologisch verantwoorde aanpak. Het kan, hoor!
Cuba financieel steunen kan via ons rekeningnummer:
BE68001661943234 (BIC : GEBABEBB)
van ICS, Haachtsesteenweg 53, 1210 Brussel
met duidelijke vermelding'gift orkaan Sandy' (Nederland/NCPN)
Pers: Belga; Knack-on-line
Artikelen op website CLIMATE & CAPITALISM
Peter Rugh, is a facilitator for Occupy Wall Street Environmental Solidarity. Blog: Ear to http://Earth.eartoearth.org zie CLIMATE & CAPITALISM 7-11-2012.
Tom Vandyck is journalist en correspondent in de Verenigde Staten voor Knack.be: Orkaan Sandy: "Dit is hoe klimaatverandering eruit ziet" 30-10-2012
Chris Williams is al vele jaren milieu-activist en auteur van 'Ecology and Socialism: Solutions to Capitalist Ecological Crisis (Haymarket, 2010). Voorzitter van het wetenschappelijk departement van het 'Packer Collegiate Institute" en adjunct-professor van "Pace University in the Dept of Chemistry and Physical Science. Artikelen in CLIMATE & CAPITALISM op 29-10-2012 en 2-11-2012.