Stephen Lendman [*]
Al sinds bijna twee eeuwen noemen de Verenigde Staten Latijns-Amerika minachtend hun 'achtertuin', waarbij zij de Monroe Doctrine uit 1823 handhaven als verklaring voor regionale dominantie. Daarin staat onder meer:
"... als een principe dat als het de rechten en belangen van de VS betreft, de Amerikaanse continenten, door de vrije en onafhankelijk positie die zij hebben aangenomen en behouden, ... niet beschouwd kunnen worden als mogelijk doelwit voor toekomstige kolonisatie door enige Europese macht ... Wij moeten iedere poging van hun kant om hun systeem uit te breiden in enig deel op ons halfrond beschouwen als een bedreiging van onze vrede en veiligheid ... en onmogelijk om ... met onverschilligheid ... te aanschouwen."
Sindsdien 'liep alles van een leien dakje': Mexico, Nicaragua, Cuba, Panama, Haïti, de Dominicaanse Republiek, Honduras, Guatemala, El Salvador, Chili, Grenada, Venezuela, en op enig moment ook vrijwel alle andere delen van de Amerika's, raakten direct of indirect onder de invloed van de VS.
President Theodore Roosevelt verklaarde in 1905 Washington zelfs tot de 'politieagent' van de Cariben en Centraal-Amerika, en impliciet van het hele halfrond. Vandaag de dag is er niets veranderd, met Ecuador als meest recent aangevallen land, door middel van een mislukte couppoging.
Op 30 september jongstleden werd er een aanval gedaan op Raphael Correa, president van Ecuador. In november 2006 werd hij voor de eerste keer tot president gekozen met een meerderheid van 58 procent. In april 2009 werd hij herkozen met een meerderheid van 55 procent, ondanks zeven tegenkandidaten. Zijn huidige regeringsperiode loopt tot 10 augustus 2013 en kan verlengd worden tot 2017 als hij de volgende verkiezingen ook wint.
Maar op dit moment dringt het beeld van de turbulente geschiedenis van Ecuador zich op. Correa is de achtste president in 14 jaar. Hij is veruit de populairste, hoewel zijn populariteit is afgenomen nadat hij een aantal bezuinigingsmaatregelen heeft doorgevoerd. Ook een aantal in het voordeel van het bedrijfsleven, inclusief maatregelen ten gunste van de olie- en mijnindustrie en landbouwbedrijven, ten koste van lokale gemeenschappen en het milieu.
Deze maatregelen worden uitgevoerd ondanks Ecuadors nieuwe grondwet van 2008, waarin de rechten van de inheemse bevolking worden erkend en gegarandeerd. Ook is in de grondwet een verordening opgenomen gericht op het "behouden en bevorderen van hun beheer van de biodiversiteit en hun natuurlijke omgeving", naast andere populistische bepalingen, waaronder "de rechten van de natuur".
In reactie hierop hebben organisaties van de inheemse bevolking, zoals de Federatie van Inheemse Volkeren van Ecuador (CONAIE) en de Federatie van Volkeren van de Kichwa Etniciteit (ECUARUNARI) president Correa bekritiseerd. Onlangs hebben zij onder meer het volgende gezegd: "Terwijl de regering zich volledig richt op het aanvallen en de-legitimeren van organisaties zoals de beweging van inheemse volkeren, vakbonden enzovoort, heeft zij op geen enkele manier de machtsstructuren verzwakt van rechts of in het staatsapparaat."
Na de mislukte staatsgreep op 30 september heeft Quito's Regionale Advies Groep Mensenrechten er bij Correa op aangedrongen om zijn steun aan zijnachterban te hernieuwen. De adviesgroep zei: "We roepen de nationale regering op om haar arrogante houding, waarmee zij zich isoleert van haar sociale basis, te laten varen. Samen kunnen we een land opbouwen met waardigheid, vrede en soevereiniteit. Een land waarin de dagelijkse dialoog met sociale sectoren ons de weg wijst naar een land dat afstand neemt van een grondstoffenbeleid en afhankelijkheid die zijn gebaseerd op een ontwikkelingsmodel op basis van de vernietiging van de natuur."
Ondanks deze duidelijke oproep blijft het de vraag of hij zal luisteren, omdat Washington en Ecuador's binnenlandse conservatieven opnieuw zullen proberen hem ten val te brengen als Correa in hun ogen te ver gaat. James Petras [**] legt uit dat ze niet tegen de binnenlandse politiek van de president zijn maar vooral tegen zijn "banden met de aartsvijanden van de VS, Chávez en ALBA." Als tegenhanger van WTO/NAFTA, bevordert ALBA, de Bolivariaanse Alliantie van de Amerika's, handelsprincipes ten gunste van Zuid-Amerika. Washington verzet zich daartegen evenals tegen Correa's besluit om de VS-luchtmachtbasis in Manta in Ecuador te sluiten.
Daarom willen het Pentagon en CIA-functionarissen, samen met conservatieven in Ecuador, dat Correa wordt afgezet, de National Endowment for Democracy (NED) en United States Agency for International Development (USAID) financieren oppositiegroepen om hem ten val te brengen. Correa weet dit, op 30 september zei hij: "deze poging tot destabilisatie is het resultaat van een strategie die al geruime tijd wordt voorbereid. Er is een spervuur van berichten en onjuiste informatie doorgegeven aan de nationale politie, wat vandaag heeft geresulteerd in gewelddadige acties gebaseerd op een samenzwering."
Hij beschuldigde de voormalig rechtse president Lucio Gutierrez van het aanmoedigen van geweld en het steunen van een schurkenpolitie en militaire samenzweerders. Als voormalig legerkolonel nam Gutierrez deel aan een staatsgreep in 2000 en werd president, in 2005 werd hij verdreven door een volksopstand.
Hugo Chávez, president van Venezuela, was zelf het doelwit van een verijdelde, twee dagen durende staatsgreep in 2002 en vreest een nieuwe poging. Hij veroordeelt het VS-imperialisme en zegt: "Extreem-rechts Yankee probeert nu, door middel van leger en geweld, de controle over het continent terug te krijgen." Met dat doel is Manuel Zelaya (Honduras) afgezet in juni 2009 en Jean-Bertrand Aristide (Haïti) in februari 2004.
Washington heeft zijn hand al eens eerder overspeeld met betrekking tot Ecuador, toen het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken Ecuador bestempelde als een land "waarin het moeilijk zaken doen is", zoals werd aangegeven in een 'Investment Climate Statement': "Ecuador kan een moeilijk land zijn om zaken in te doen ... Er zijn beperkingen voor private investeringen in vele sectoren die zowel voor binnenlandse als buitenlandse investeerders gelden ... Een 'hydrocarbonaat wet' uit 2006 legde de oliesector nieuwe voorwaarden op die voor vele bedrijven tot problemen leidden, die nog eens werden verergerd door aanvullende beperkingen in 2007. In 2008 zorgde een mijnverordening voor grote vertraging in mijnactiviteiten en begin 2009 wordt een nieuwe mijnwet verwacht. Onderhandelingen voor een vrije handelsovereenkomst tussen de VS en Ecuador, waarin ook besluiten over investeringen zouden worden opgenomen, zijn in 2006 gestaakt. De huidige regering van Ecuador heeft niet aangegeven geïnteresseerd te zijn in het herstarten van onderhandelingen."
In december 2008 creëerde Correa (PhD economie aan de Universiteit vanIllinois) ook afstand tot de internationale organisaties die leningen verstrekken aan buitenlandse obligatiehouders door het stopzetten van afbetalingen van miljarden dollars schuld, die hij bestempelde als "illegaal en onrechtmatig". Hij zei toen: "Ik heb opdracht gegeven om geen rente te betalen. Dit land blijft in gebreke. Ik kan niet toestaan dat er wordt doorgegaan met het afbetalen van een schuld die in alle opzichten immoreel en illegaal is. Het is nu tijd voor rechtvaardigheid en waardigheid."
In juni dit jaar maakte hij ook Israël woedend, door een resolutie te steunen van de Organization of American States (OAS) die de aanval van het Israëlische leger op de Free Gaza Flotilla veroordeelde. Sommige analisten vermoeden dat ook de Mossad daarom Correa ten val wilde brengen en mogelijk heeft deelgenomen aan de poging daartoe.
In 2005 citeerde Voltairenet.org Alexis Ponce, een vertegenwoordiger van Ecuador's Permanent Assembly for Human Rights (APDH). Hij zei: "De Mossad heeft Ecuadoraanse politie getraind in marteltechnieken tussen 1986 en 1994. De Israëlische geheime dienst gaf technische steun aan de tirannie die Ecuador bedekte met bloed. De politiekorpsen kregen geavanceerde trainingen van Israëlische agenten in het martelen van gevangenen die tegen de tirannie waren en in technieken om hen te dwingen te spreken. Het zijn criminelen! Honderden mensen verdwenen in die donkere jaren."
Mossad-agenten hebben lang in Ecuador geopereerd, met een dekmantel van de Israëlische ambassade in Quito en misschien wel in het gehele land, zoals in veel andere landen. Bovendien onderhoudt Israël, nog steeds, handelsbetrekkingen met Ecuador. In 1997 verkocht het land 26 Kfir gevechtsvliegtuigen en naar verluidt Pytrhon luchtraketten aan Ecuador. Aansluitend leverden technici en trainers ondersteuning voor het gebruik en doen dat wellicht nog. In 2009 sloot Israëls 'On Track Innovations' een contract met Ecuadors Central Registry Office voor de levering van een elektronisch biometrisch identificatie kaartsysteem.
De grote media in de VS bagatelliseerden op grote schaal de coup samenzwering. Radio en televisiezenders gaven er bijzonder weinig ruchtbaarheid aan op 30 september zelf en vermeldden ook in de daaropvolgende dagen bijna niets.
Op 4 oktober, in haar wekelijkse column in Wall Street Journal America, kopte Mary O'Grady: "What Really Happened in Ecuador". Ze schreef: "Ooggetuigen ontkennen dat politieagenten de president ontvoerden en er is geen bewijs dat er een staatsgreep in voorbereiding was." O'Grady is uiteraard een notoire leugenaar, haar columns een waarheidsvrije zone, haar extremisme en antivolkse venijn ongeëvenaard in gedrukte media. Ze heeft precies de 'journalistieke' attributen die Rupert Murdoch [nvdr: oprichter, grootste aandeelhouder en CEO News Corporation, een van 's werelds grootste en invloedrijkste media conglomeraten] waardeert en dagelijks tentoonspreidt in zijn kranten, andere publicaties en Fox News: pure ongegeneerde desinformatie, zonder enige waarheid. Volgens O'Grady was Correa's presidentiële macht geen enkel moment in gevaar, noch belette traangas hem om "de straat over te steken naar het ziekenhuis, waarbij hij duidelijk in zijn bekende macho waardigheid was aangetast."
In werkelijkheid werd hij bevangen door exploderend traangas. AFP en andere nieuwsdiensten vermeldden dat "hij op een stretcher naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis werd gebracht", toen "niet in staat was om te vertrekken, omgeven door vijandige politieagenten, nadat in de straten gevechten uitbraken en rebellen het Congres bestormden en het belangrijkste internationale vliegveld uren bezet hielden."
Het was duidelijk een couppoging. Buiten Amerika, Murdochs publicaties en O'Grady's column werd dit ruimschoots erkend. Zelfs New York Times columnist Simon Romero vermeldde het volgende in zijn artikel op 3 oktober, getiteld "Debate Over Meaning of Standoff in Ecuador":
"Correa heeft zich meer dan 10 uur schuilgehouden op de derde verdieping van het politieziekenhuis, nadat hij was aangevallen door ... rebellerende politieofficieren ... Deze Andes-natie verkeerde in spanning." ... Ziekenhuispersoneel "deed Correa een helm op", "elektriciteit ging uit in delen van het ziekenhuis" ... "Een intensief vuurgevecht" vond plaats; "vijf man werd doodgeschoten, duizenden gewond,"... "de presidentiële gepantserde Nissan sportwagen vertoonde kogelschade, inclusief een schot door de voorruit", ... politie "verhinderde een helikopter om te landen" en blokkeerde ontsnappingsroutes ... minister van Buitenlandse Zaken Ricardo Patinmo verliet gewond het ziekenhuis, zijn hoofd bloedde...". "In het ziekenhuis lagen artsen, verpleegkundigen, patiënten en journalisten op de vloer, hopend dat ze niet werden geraakt" ..."Toen Correa's auto wegreed" werd hij aangevallen door een salvo van geweerschoten, een "geuniformeerd lid van zijn veiligheidsteam werd doodgeschoten toen hij naast de auto rende." Het bloedbad buiten het ziekenhuis ging voort, politie riep "Dood de chuspangos", een scheldwoord voor militairen, gevolgd door geweerschoten..."
Ondanks het bovenstaande bleef O'Grady beweren: "Correa had weinig moeite om het verhaal te sturen. 's Ochtends liet hij alle onafhankelijke televisiezenders uit de lucht halen, waarmee hij de Ecuadoranen beperkten tot zijn versie van de gebeurtenissen."
De grondwet van Ecuador garandeert feitelijk vrijheid van pers, afgezien van criminele smaad, laster of oproepen tot opstand.
Ondanks dat blijven de door bedrijven gedomineerde media enorm strijdlustig. Correa noemt hen "vuilpraters", "leugenaars", "onethisch" en "politieke acteurs die proberen de revolutionaire regering tegen te werken."
De televisiezender Teleamazonas was extreem hard. Deze zender moest in december 2009 drie dagen uit de lucht, naar aanleiding van het "oproepen tot openbare ordeverstoring". Eerder al schond dit netwerk artikel 58 van de UitzendWet, dat zenders verbiedt om nieuws uit te zenden dat is "gebaseerd op ongefundeerde aantijgingen die sociale onrust kunnen veroorzaken." Verschillende keren was hen al een geldboete opgelegd, voor herhaald schenden van dit artikel moesten zij verplicht tijdelijk uit de lucht.
Na de couppoging kreeg de zender weer een verbod tot uitzenden gedurende drie dagen in verband met opruiende verslaggeving. Correa blijft echter benadrukken dat hij toegewijd is aan persvrijheid, waarbij wel de grondwet en zenderwetgeving in acht worden genomen, zoals alle democratische staten dat vereisen.
O'Grady concludeerde ondanks dat: "Een ding is zeker, Correa zal de crisis niet onbenut laten. Sinds donderdag heeft hij de zenderkanalen overgenomen om zijn versie van het verhaal te laten horen, wat impliceert het noemen van zijn politieke tegenstanders in wat in toenemende mate lijkt op een coup die nooit plaatsvond."
In werkelijkheid vond die coup wel plaats. Onafhankelijke verslagleggers envele anderen bevestigden dat. De media in Ecuador zijn verplicht om de president (en andere regeringsvertegenwoordigers) vrije zendtijd te geven en hij is gerechtigd om pogingen om hem af te zetten te veroordelen. Deze keer, met opnieuw de zichtbare 'vingerafdrukken' van Washington, was de poging niet succesvol. Correa kan echter onder geen beding rust nemen, niet met actoren als O'Grady in de buurt, die leiders belastert die niet van de harde rechtse lijn zijn en de mensen bijna aanmoedigt die hen proberen af te zetten.
[*] Stephen Lendman woont in Chicago en is o.a. schrijver van politieke artikelen en andere publicities en presentator/interviewer van het Progressive Radio News Hour op het Progressive Radio Network. Zie http://www.sjlendman.blogspot.com en
http://www.progressiveradionetwork.com/the-progressive-news-hour/
[**] James Petras, Amerikaanse professor sociologie, maakt o.a. analyses van de politieke ontwikkelingen in Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Zie voor meer informatie: http://petras.lahaine.org/
5 oktober 2010, vertaling J. Bernaven.