Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid

Het leven op onze planeet kan alleen in stand blijven als we onze economie planmatig verduurzamen. Dus niet alleen 'Planet Not Profit' (Voor de planeet, niet voor de winst), maar ook Planmatig Geen Winstmaximalisatie. Oftewel: Aarde: Ja, Socialisme! Bron: (Foto: Oxfam International/Flickr/cc-by-nc-nd)

Wiebe Eekman

'Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid' is de naam van een klimaatbeweging in België die ik voorzit. Klimaat én sociale rechtvaardigheid: de twee begrippen horen samen. Alle materiële welvaart komt uit twee bronnen: enerzijds de natuur als bron van grondstoffen en energie, anderzijds de menselijke arbeidskracht. Dat is het vertrekpunt in onze redenering. Dit is het eerste deel van een rubriek die zal worden verzorgd door Wiebe Eekman. Achtergrondartikelen en actieagenda zullen worden geplaatst op de website van de NCPN: www.ncpn.nl in de rubriek 'Klimaat en Sociale rechtvaardigheid'.

Heel wat klassieke milieu-en klimaatorganisaties zijn al jarenlang bezig te wijzen op het gevaar van de klimaatontaarding in de wereld. Terecht. Maar ze verwaarloosden het aspect 'sociale rechtvaardigheid'. Hun beschuldiging dat de mensen "te veel consumeren" en moeten "consuminderen" stuit tegen de borst van al die werkers die het steeds moeilijker krijgen om zich overeind te houden in het dagelijks leven. Wij zijn er toch niet verantwoordelijk voor dat wij in deze agressieve kapitalistische wereld geboren werden? Hebben wij ergens meebesloten voor het systeem waarin we leven? Nee, toch!

In de straten van Kopenhagen in december 2009 werd het roer omgegooid: "Change the system, not the climate!" "Verander het systeem, niet het klimaat!" Meer dan 100.000 mensen schreeuwden het uit.

Veel kapitalistische beleidsmakers en ook een deel van de ontgoochelde klimaatactivisten zeggen: "Kopenhagen 2009 is mislukt, want er is geen ambitieus en bindend akkoord uit de bus gekomen". Wij zeggen: beter geen akkoord dan een slecht akkoord. Al meer dan een jaar was heel het westerse beleidsapparaat (de VS en de EU) in de aanval gegaan om de nodige emissiereducties af te wentelen op de ontwikkelingslanden, om in de kapitalistische wereld gewoon verder te kunnen gaan met vervuilen.

Dat werd gestopt door een breed front van ontwikkelingslanden, die de correcte toepassing van de principes, vervat in het Kyoto-akkoord, bleef eisen. Het klimaatprobleem is inderdaad een gemeenschappelijk probleem van alle landen in de wereld, maar de verantwoordelijkheid is heel verschillend. De westerse kapitalistische landen hebben een historische schuld opgebouwd. Zij staan in voor 80 procent van het probleem en dienen als eerste over de brug te komen met geld en technologie.

Dat werd ook gestopt door de grote nieuwe economieën zoals China, India, Brazilië, die terecht ruimte opeisen voor hun ontwikkeling. Daarom ook zal er een drastische reductie van de emissies in de eerste plaats in de westerse kapitalistische landen nodig zijn.

In de straten van Kopenhagen ontstond een samenwerking tussen de volksklimaatactivisten, de vakbonden en de onderhandelaars van de ontwikkelingslanden. De president van Venezuela Chávez deed daar zijn bekende uitspraak: "Als het klimaat een bank was, dan was het al gered". Evo Morales president van Bolivia riep op tot een alternatieve klimaatconferentie. Die vond plaats met 30.000 deelnemers in Cochabamba in april dit jaar. Daar werd het 'Akkoord der Volkeren' getekend waarin onomwonden staat dat het kapitalistische systeem de grondoorzaak is van de klimaatontaarding.

In Azië ontstond de laatste jaren een uitgebreide volksklimaatbeweging: 'the Peoples' Movement on Climate Change' die in Kopenhagen haar Volksprotocol over Klimaatverandering vaststelde.

En dan de internationale vakbeweging, de IVV. In Kopenhagen deed zij een enorme stap vooruit en brak los uit de oude corporatistische benadering van het klimaatprobleem. Zij schaarde zich achter de sterke emissiereductiecijfers van het IPCC en vocht om het begrip 'recht op waardig werk' binnen te brengen in de onderhandelingen.

In juni 2010 bracht de IVV in haar wereldwijd congres in Vancouver een nieuwe lezenswaardige klimaatresolutie uit. De eerste zin is: "De vele crisissen in de wereld, de energiecrisis, de voedselcrisis, het tekort aan werkgelegenheid en het klimaat: ze hebben alle een gemeenschappelijke bron in een maatschappijmodel dat sociaal onrechtvaardig is, ecologisch onhoudbaar is, economisch inefficiënt is en bovendien zo onbekwaam is dat ze miljoenen mensen geen waardig werk of waardig leven kan bezorgen. En ze roept op: de klimaatkwestie moet een zaak van de vakbeweging worden!

Klimaat én Sociale rechtvaardigheid! De klimaatproblematiek stelt scherp de kwestie van een andere maatschappijkeuze.

Wiebe Eekman: contact: http://wiebe.eekman@telenet.be.