Monetair systeem wankelt wereldwijd

Mondiale banken gaan omvallen, kwantitatieve versoepeling heeft gefaald

Matthias Chang

Lezers van mijn artikelen zullen zich herinneren dat ik er in december 2006 al voor gewaarschuwd heb dat de mondiale banken, die eigenlijk te groot zijn om failliet te gaan, zouden omvallen als in 2007 een financiële tsunami de wereldeconomie zou treffen. Hoe het verder liep, weten we inmiddels.

De kwantitatieve versoepeling (het in omloop brengen van grote hoeveelheden extra geld) onder aanvoering van Ben Bernanke, de voorzitter van de Federal Reserve Board (afgekort Fed; het stelsel van Amerikaanse centrale banken), heeft de onvermijdelijke ondergang van ons bancaire systeem - dat door het ontbreken van een standaard gebaseerd is op ongedekt papiergeld - met hooguit 18 maanden kunnen vertragen.

Daarom durfde ik in november 2009 te schrijven dat in de loop van de eerste helft van 2010 de mondiale economie, als ware het een vliegtuig, in een tolvlucht zou terechtkomen. Het recente alarmsignaal dat de Amerikaanse economie aan het vertragen is en de uitspraak van Bernanke dat "het huidige groeitempo minder krachtig is dan verwacht" ondersteunen mijn analyse volledig. Hij waarschuwde ook dat de vooruitzichten onzeker zijn en dat de economie "kwetsbaar blijft voor onverwachte ontwikkelingen".

Bernanke deed deze uitspraken tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van centrale bankiers en de financiële elite in Jackson Hole, Wyoming. Zijn woorden geven natuurlijk niet de volle omvang weer van de angst die onder hen heerst. Maar neem van mij aan dat ze heel erg bang zijn. Waarom? Laat ik het simpel en rechtuit zeggen: met de 'onverwachte ontwikkelingen' bedoelde Bernanke de ineenstorting van de mondiale banken. Ondanks het verhullende taalgebruik van de Fed is Bernanke's uitspraak voor de betrokkenen niet minder onheilspellend.

Een groot aantal bekende economen heeft het doel en de gevolgen van de kwantitatieve versoepeling verkeerd beoordeeld. De speechschrijvers van de centrale bankiers en de mondiale massamedia hebben het publiek wijsgemaakt dat deze bedoeld was om de banken in staat te stellen geld uit te lenen aan bedrijven met een nijpend tekort aan kasgeld en zo de economie weer aan de praat te krijgen. De lage rente zou alles en iedereen aanmoedigen om te lenen, te consumeren en te investeren, aldus het sprookje.

Er waren ook economen die vreesden dat er als gevolg van de overuren die de 'drukpersen' van de Fed maakten[1], op korte termijn sprake zou zijn van hyperinflatie. Maar ook dat gebeurde niet. Het vermenigvuldigingseffect van de reserveregelingen kwam niet op gang[2]. In werkelijkheid stagneerde de bancaire kredietverlening.

Waarom? Wat gebeurde er? Ik zal het stap voor stap in eenvoudige woorden uitleggen.

1. Alle mondiale banken zaten tot aan hun nek in de giftige activa (bezittingen). In werkelijkheid waren bijvoorbeeld de op AAA-hypotheken gebaseerde obligaties volkomen waardeloos. Maar op de balans van de banken en hun 'special purpose vehicles'(vennootschappen die voor een enkele transactie worden opgericht) stonden ze nog steeds gewaardeerd voor biljoenen dollar (1 biljoen = 1.000 miljard). De ondergang van Lehman Brothers en AIG heeft deze onplezierige waarheid blootgelegd.
2. Alle mondiale banken hadden passiva (schulden) die ook in de biljoenen dollar liepen. Ze zouden dus op lange termijn niet aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen en waren derhalve allemaal insolvent. De centrale banken over de gehele wereld spanden samen en spraken af de omvang van deze schulden niet te onthullen want dat zou een run op deze banken veroorzaken, zoals bij Northern Rock in het Verenigd Koninkrijk.
3. De Fed onder leiding van Bernanke bedacht een listig plan om de mondiale banken te helpen op een systematische en geleidelijke manier van hun giftige activa af te komen zodat ze wel weer aan de reserveverplichtingen konden voldoen en hun bankactiviteiten konden voortzetten. Dat was de essentie van de reddingsoperatie van de mondiale banken door de centrale bankiers.
4. Dit plan werd gerealiseerd middels de kwantitatieve versoepeling van de Fed. Die creëerde 'geld uit het niets' en gebruikte dat om de giftige activa van de banken te kopen tegen de nominale of boekwaarde, ondanks het feit dat het allemaal rommel was en ze misschien maximaal tien dollarcent waard waren. En nu is de Fed dus 'volgeladen' met de giftige activa die voordien in het bezit waren van de mondiale banken. Deze zwijgen uiteraard het liefst over deze hele gang van zaken.
5. Logisch geredeneerd was het resultaat van de hele operatie dat de mondiale banken nu zo goed bij kas waren dat ze leningen konden gaan verstrekken aan wanhopige consumenten en naar kasgeld hunkerende ondernemingen. Maar het geld werd niet besteed aan leningen. Wat werd er wel mee gedaan?
6. Het ging als overtollig kapitaal terug naar de Fed. De banken beschouwen de biljoenen dollar waarmee de Fed hun giftige rommel had opgekocht, als 'overtollige reserves'. Dat is echter een misleidende benaming want het wekt de indruk dat de banken over ruime kasvoorraden beschikken en onder het regime van de reserveregelingen in staat zijn om voor biljoenen aan leningen te verstrekken. Maar dat kunnen ze niet. Waarom niet?
7. Omdat de mondiale banken nog steeds voor biljoenen dollar aan giftige activa op hun balans hebben staan. Ze zijn volgens de eisen van de reserveregelingen dus nog steeds insolvent. Het publiek mag dit niet weten, want anders zou dat een massale run op de mondiale banken veroorzaken.
8. Bernanke, het Amerikaanse ministerie van Financiën en de mondiale centrale bankiers hoopten en baden dat op korte termijn - ze rekenden op 12 tot 18 maanden - de huizenmarkt zou herstellen en de beurskoersen hun niveaus van voor de crisis weer zouden terugkrijgen. De ineenstorting van de huizenmarkt en de aandelenbeurzen had de banken immers zo zwaar getroffen dat geen enkele bank op eigen kracht deze situatie te boven zou kunnen komen. En evenmin kunnen de Fed en de mondiale centrale bankiers op de huidige voet door blijven gaan met de lopende kwantitatieve versoepeling en het opkopen van giftige activa zonder hun kaarten op tafel te moeten leggen en toe te moeten geven dat de banken insolvent zijn.

   Het is mijn inschatting dat er nog minimaal 20 biljoen dollar aan kwantitatieve versoepeling nodig zal zijn. De Fed noch de centrale banken kunnen zoveel 'geld uit het niets' creëren zonder achterdocht en/of paniek op te roepen bij crediteurlanden, investeerders en depositeurs, met het faillissement van alle banken tot gevolg.

9. Op de korte en middellange termijn is er echter geen andere oplossing dan een nieuwe ronde van kwantitatieve versoepeling. Gelet op het bovenstaande kan de omvang ervan slechts beperkt zijn en onder die van de eerste ronde blijven, omdat anders de spreekwoordelijke doos van Pandora geopend wordt.
10. Zelfs als de Fed geen extra giftige rommel gaat opkopen, dan zal zij toch aan een nieuwe ronde van kwantitatieve versoepeling moeten beginnen. Want door onder andere het toenemende aantal executies van hypotheken zullen de mondiale banken onder de geldende reserveregelingen zeker te maken krijgen met een tekort aan reserveliquiditeiten.
11. Op het hoogtepunt van de crisis kondigde de Fed aan dat er rente betaald zou worden op de zogenaamde 'overtollige reserves' van de mondiale banken. Daardoor is er een carrousel ontstaan van geld dat met de klik van een computermuis verhuist van de rechter naar de linker broekzak: de Fed creëert geld, gebruikt dat om giftige activa te kopen en datzelfde geld geven de mondiale banken dan terug aan de Fed en krijgen er rente over. Door dit listige plan van de kwantitatieve versoepeling worden banken overspoeld met kasgeld dat ook nog eens rente oplevert. Is het dan een wonder dat die melding maken van recordwinsten?
12. De mondiale banken raken een deel van hun giftige rommel kwijt tegen de volle prijs en zonder kosten, en krijgen via rente-inkomsten ook nog betaald voor het lozen van dat giftige afval. Daarbovenop gebruiken deze banken een deel van het geld uit de kwantitatieve versoepeling om Amerikaans schatkistpapier te kopen - ook dat levert rente op - waardoor het ministerie van Financiën in staat gesteld wordt om ondanks het begrotingstekort geld te blijven uitgeven. Deze reddingsoperatie is de oplichterij van de eeuw!

Nu duidelijk is hoe deze zwendel in elkaar steekt, is het afwachten hoe de Fed te werk zal gaan bij de nieuwe ronde van kwantitatieve versoepeling. Het is duidelijk dat de Fed en de andere centrale banken hopen dat op termijn de aandelenprijzen zullen herstellen en de waarden van voor de crisis zullen hernemen. Dat is echter een illusie. Deze nieuwe ronde van kwantitatieve versoepeling zal net als de eerste niet in staat zijn om de banken te redden.

De patiënt ligt op de intensive care en is feitelijk hersendood, ook al pompt het hart nog zwakjes. De 'banken die eigenlijk te groot zijn om om te vallen' kunnen niet meer gered worden en moeten dus gesloten worden. Dat zal tussen nu en het eerste kwartaal van 2011 beginnen. Het zal een pijnlijk proces zijn, maar helaas noodzakelijk voordat herstel mogelijk wordt. Het is niet anders.

Noten

Bron: Global Research, 31 augustus 2010, www.globalresearch.ca

Vertaling en bewerking: Louis Wilms.