Wil van der Klift
Het begrotingstekort van de Verenigde Staten dreigt dit jaar op te lopen naar 1,5 biljoen dollar. Het tekort over het fiscale jaar 2009 is uitgekomen op 1,4 biljoen dollar. Het begrotingsjaar loopt in de VS op 30 september af. De 1,4 biljoen dollar was al 950 miljard meer dan een jaar eerder. Over het eerste kwartaal van het fiscale jaar 2010 kwam het tekort uit op 389 miljard dollar.
De staatsschuld van de Verenigde Starten bedraagt inmiddels 12 triljoen dollar en wordt voor een belangrijk deel gefinancierd door buitenlandse beleggers. Het tekort is sterk opgelopen door de steunmaatregelen aan de banken. De belastingbetalers, werkenden en vooral ook uitkeringsafhankelijken in de VS zullen de gevolgen nog zeer lang en zeer diep voelen.
In het rapport wordt ervoor gewaarschuwd dat de rente op de schuld kan toenemen als de schuld nog verder stijgt. De regering zou als doel moeten hebben om de staatsschuld te beperken tot 60 procent van de omvang van de economie van de Verenigde Staten, het bruto binnenlands product. Er wordt veel aandacht besteed aan Griekenland, maar met het huishoudboekje van de VS is het minstens even erg mis.
De Amerikaanse president wil extra maatregelen treffen om de arbeidsmarkt in de Verenigde Staten uit het slop te tillen, maar daarmee heeft hij weinig tot geen succes. Maatregelen om de banengroei te stimuleren leveren nauwelijks iets op. Het begrotingstekort zal echter niet onder controle kunnen worden gebracht met 10 procent werkloosheid (daadwerkelijk 17%).
Dat de komende periode zeer ongewis zal zijn wordt bovendien steeds duidelijker nu de groeiende spanningen tussen de VS en China, de belangrijkste schuldeiser van de VS met een deviezenreserve van 2.400 miljard dollar. Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Het is niet voor niets en zeker niet zonder gevaar dat neocons als Richard Perle hun zegje weer mogen doen in de VS en Obama openlijk oproepen om zijn 'softe' politiek los te laten en er weer ouderwets tegenaan te gaan. Hij roept openlijk op om de binnenlandse opposties in landen die onder Amerikaanse invloed moeten worden gebracht te versterken, zoals eerder in Joegoslavië, Polen en de Filippijnen.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat president Obama op 1 februari jl. heeft voorgesteld nog eens twee jaar forse uitgaven in Irak en Afghanistan te doen. Hij zoekt naar goedkeuring van het Congres 'voor ongeveer 160 miljard dollar dit jaar en in het belastingjaar 2011' om de oorlogskosten te kunnen betalen. (*)
De door Obama voorgestelde oorlogsuitgaven zijn slechts iets lager dan tijdens de laatste twee jaar van de regering van president George Bush en vormen een groot politiek gevaar voor de Democratische president die vorig jaar aantrad. De Obama-campagne voor het Witte Huis beloofde immers een einde aan de oorlog in Irak. In zijn partij bestaat een grote anti-oorlogsvleugel die tegen hogere oorlogsuitgaven is, en waarvan sommige leiders zeiden dat ze de militaire begroting zorgvuldig zouden bestuderen. De spanningen in en om de regering Obama nemen zienderogen toe.
Obama wil de Amerikaanse aanwezigheid in Afghanistan uitbreiden en kondigde in december 2009 aan 30.000 Amerikaanse soldaten meer te sturen naar deAfghaanse oorlogsinspanning bovenop de 68.000 soldaten die reeds aanwezig waren. Om de sterke stijging in Afghanistan te bekostigen, vroeg Obama op 1 februari jl. een extra 33 miljard dollar in het lopende fiscale jaar 2010, bovenop de ongeveer 130 miljard dollar die het Congres reeds heeft goedgekeurd voor de oorlogen in Afghanistan en Irak tot 30 september 2010. Pentagon-baas Robert Gates zei dat hij het Congres zal vragen dit extra geld al in het voorjaar goed te keuren om de nieuwe troepeninzet in Afghanistan te financieren. Obama's voorgestelde begroting bevat ook een verzoek voor 159,3 miljard dollar voor de oorlogen in Afghanistan en Irak voor het fiscale jaar 2011 dat begint op 1 oktober.
De piek voor de financiering van de oorlog in de afgelopen jaren was het fiscale jaar 2008, Bush' laatste jaar in functie, toen de uitgaven aan de oorlogshandelingen 185 miljard dollar bedroegen. Dit was iets meer dan de kredieten in het boekjaar 2007 van 171 miljard dollar. De oorlog in Irak is duurder geweest dan de Afghaanse oorlog, die begon na de aanslagen van 11 september op de Verenigde Staten. In de begroting 2010 is voor het eerst meer geld uitgetrokken voor Afghanistan dan voor Irak. De begroting omvat bovendien een voorstel om fors meer geld uit te trekken om Afghanistan's buurman Pakistan te helpen zijn militairen te bewapenen, te trainen en uit te rusten. Obama vraagt om een verhoging van het Pakistaanse counterinsurgency Capability fonds van 700 miljoen dollar in het fiscaal jaar 2009 tot 1,2 miljard dollar volgend jaar.
De begroting bevat ook een "tijdelijke"-raming van 50 miljard dollar voor het jaar 2012 en daarna. Maar de begrotingsdocumenten van de regering merken op dat deze ramingen geen enkele politieke beslissing weerspiegelen over specifieke militaire of inlichtingenoperaties. Deze besluiten moeten nog worden genomen. Als de dreigende taal tegen Iran leidt tot nieuwe initiatieven, zou de begroting wel eens aanzienlijk sneller kunnen gaan stijgen.
De stijgende oorlogskosten blijven zwaar op de begroting van de VS drukken en vormen een ernstige belemmering voor het herstel van de economie in dat land.
(*) Bron: Azeri Press Agency, 2 februar1, 2010, vert. wvdk.