Cubaanse Revolutie: verleden, heden en toekomst

Serie interviews met Cubaanse ambassadeur in het 49ste jaar van de Revolutie

Ambassadeur van Cuba in Nederland, Oscar de los Reyes Ramos, voor buste en portret van José Martí (l), 'vader van de Revolutie' en Carlos Manuel de Cespedes (r), 'vader des vaderlands' en eerste president van de republiek. (foto Manifest/C.B.)

In een exclusief interview met Wil van der Klift, hoofdredacteur van Manifest, opgetekend door Guadalupe Verwaaijen, gaat Oscar de Los Reyes Ramos, sinds 2006 ambassadeur van Cuba in Nederland, op een inspirerende manier in op de nu al 49 jaar durende succesvolle Revolutie op Cuba. Het interview eindigde met de vaststelling dat Manifest dit jaar eens in de vier weken een interview publiceert. Er is zoveel te vertellen en er worden zoveel leugens rondgestrooid, dat zelfs een heel jaar informatie verspreiden niet genoeg is om een realistisch beeld van de binnenkort 50-jarige Cubaanse Revolutie te schetsen. (deel 2 en slot van eerste interview)

WvdK: Hoe kan de huidige periode beschreven worden? Er zijn nieuwe allianties, nieuwe omstandigheden, maar ook nieuwe aanvallen en problemen...

Oscar de los Reyes Ramos: Tegenwoordig hebben wij nauwe banden met Venezuela en nieuwe betrekkingen met China. China beschikt over de mogelijkheden om Cuba kredieten op lange termijn aan te bieden, kredieten die wij elders niet kunnen krijgen.

Als wij vandaag een vergelijking maken met 1989, vóór de val van de muur, dan zijn de medische zorg, de omvang van het leger en de buitenlandse handel nog niet terug op het niveau van die periode. Maar ondanks dat doen wij, vergeleken met 20 jaar geleden, tegenwoordig wel goede zaken in bijvoorbeeld de mijnbouw en toerisme (2,2 miljoen bezoekers per jaar). Voorheen waren de toeristen vooral Canadezen, Fransen en Spanjaarden, nu komen de toeristen uit alle windstreken, behalve uit de VS.

Tot op vandaag lijden het openbaar vervoer, de primaire medische zorg, het

onderwijs en de huisvesting onder de crisis. De natuurlijke omstandigheden van Cuba en de Cariben, de orkanen en overstromingen, maken het nog erger. Deze orkanen verwoestten ook delen van Honduras en de VS, denk aan de

orkaan Mitch en de orkaan Katrina. De verandering van het klimaat draagt er bovendien toe bij dat het moeilijk is om de orkanen, maar met name de overstromingen, te voorspellen.

Wij zijn zeer ver gevorderd in het herstelproces en hebben onze eigen energiebronnen aangeboord, gas en olie. Cuba leeft economisch op en er is een constante verbetering van de sociale voorzieningen, het onderwijs en vooral de energievoorziening. Wij hebben geologische studies uitgevoerd met krachtige vennoten en private firma's uit een hele reeks landen en gezamenlijke projecten opgezet. We proberen Cuba op het gebied van energievoorziening zo min mogelijk afhankelijk te maken van het buitenland. De eigen Cubaanse olie is belangrijk geworden. Bijna 50 procent van de volledige behoefte wordt erdoor gedekt. De elektriciteitscentrales draaien voor honderd procent op eigen olie.

We hebben verder een reeks nieuwe economische en financiële maatregelen genomen. Zo hebben wij bijvoorbeeld het systeem van de dubbele valuta ingevoerd door een convertibele peso in te voeren. Deze nieuwe peso is inwisselbaar in alle wettelijke ondernemingen waar internationale valuta worden vereist voor betalingen. Er ciculeren op Cuba dus geen dollars, alleen de nationale en de convertibele peso. Alle buitenlandse valuta worden zoals overal op de wereld ingewisseld.

De Cubaanse overheid heeft ook kleinschalige privé-(familie)bedrijfjestoegelaten en kent een groot aantal nieuwe joint ventures met buitenlandse bedrijven. Al deze maatregelen zijn sectoraal, niet structureel. Veel van de nieuwe economische activiteiten vinden plaats in de toeristenindustrie, de mijnbouw en energieproductie.

De belangrijkste mijnbouwindustrie is de nikkelproductie. De export van nikkel stond in 2006 op de eerste plaats van de Cubaanse uitvoer. De inkomsten hieruit werden steeds groter door de ongekend hoge prijzen op de internationale markt. Nikkel is een strategisch metaal dat in een groot aantal industriële processen wordt gebruikt, zoals bij de productie van roestvrij staal. Deze delfstof wordt ook gebruikt in de chemische-, elektronische-, ruimtevaart- en autoindustrie. Cuba is met Rusland en de VS één van de belangrijkste nikkelproducenten in de wereld. Cuba produceert 60.000 ton nikkel per jaar. Er zijn buitenlandse investeerders betrokken in de nikkelprojecten.

WvdK: Er bestaan toch Amerikaanse wetten die het handeldrijven met Cuba door andere landen bemoeilijken?

Oscar de Los Reyes Ramos: Ja, de Verenigde Staten doen bijvoorbeeld heel wat onderzoek naar de herkomst van het nikkel in talloze producten! De VS-regering wil namelijk geen producten kopen waarin Cubaans nikkel is verwerkt. Zij eisen van ieder bedrijf een certificaat waarop wordt verklaard dat er geen Cubaans nikkel is gebruikt. Op die manier wordt het gebruik van Cubaans nikkel ontmoedigd. Dit is maar één voorbeeld, daarnaast is nog sprake van talloze andere handelsbeperkingen door de VS.

Wij hebben bijvoorbeeld geen vloot, wij moeten vrachtschepen huren. De schepen die Cuba huurt zijn drie keer zo duur als voor anderen. De Torricelli-act, die sinds oktober 1992 van kracht is, verbiedt namelijk vrachtschepen die Cubaanse havens aandoen, om tot zes maanden na het laatste bezoek aan het eiland gebruik te maken van de havenfaciliteiten van de VS. Buitenlandse schepen die Cuba aandoen brengen de extra kosten die hierdoor ontstaan in rekening. Deze kosten betekenen voor Cuba een schadepost van miljoenen dollars. Bovendien kan Cuba niet direct handeldrijven met de VS ondanks het feit dat beide landen vlak bij elkaar liggen en de transportkosten dus laag zijn.

De exterritoriale aard van de blokkade, vormgegeven en geregeld in de Torricelli-act (1992) en Helms-Burtonwet (1996), is niet alleen een schending van het Internationaal Recht en de soevereiniteit van de staten. De blokkade heeft dus ernstige extra schade veroorzaakt voor de Cubaanse economie in Cuba's economische relaties met andere landen en met dochterondernemingen van VS-ondernemingen in de afgelopen tien jaar. In het geval van Nederland is het meest duidelijke voorbeeld de ING Bank, die onder druk van de VS zijn kantoor in Havana heeft opgeheven en de deelname aan de Nederlands-Caribische Bank heeft stopgezet.

De directe economische schade van de blokkade bedraagt inmiddels in totaal meer dan 89 miljard dollar en heeft effect op alle sectoren van de Cubaanse economie en de kwaliteit van het leven van alle Cubanen. De schade neemt met zo'n 1,3 miljard dollar per jaar toe. Alleen al in 2006 bedroeg de schade aan de buitenlandse handel van Cuba meer dan 1.305.388.000 dollar, waarvan 285 miljoen dollar in de voedselsector.

De Amerikaanse regering doet letterlijk alles om de economie van Cuba te beschadigen. Zo kocht een Amerikaans bedrijf bijvoorbeeld plotseling het cruiseschip Carnival. Het bedrijf Carnival Corporation & plc is een cruisebedrijf en één van de grootste vakantieorganisties ter wereld met 85 schepen die vele tienduizenden toeristen vervoert. Zo gauw het in Amerikaanse handen was sloot het de routes naar Cuba.

Een ander voorbeeld van vijandigheid is het optreden van het Office of Foreign Assets Control (OFAC) (Bureau van het Amerikaanse ministerie van Economische Zaken voor de controle van buitenlandse activa). De OFAC kan transacties controleren en buitenlandse activa bevriezen op basis van specifieke Amerikaanse wetgeving. Als er VS-octrooien in het spel zijn of Amerikaanse technologie waarschuwt de OFAC de producenten die met Cuba handel willen drijven voor de eventuele gevolgen. Dit vindt ook plaats als het om hoognodige medische apparatuur gaat. De VS beheren 85 procent van alle industriële patenten en octrooien op de wereld (een groot deel gestolen van de voormalige USSR, nvdr). Het is om al deze redenen heel moeilijk voor Cuba om aan de hoogst nodige apparatuur te komen.

De OFAC besteedde de afgelopen periode meer tijd aan het natrekken van transacties van de Cubaanse bedrijven en banken dan aan Al Qeada's internationale banktegoeden. Mensen die een Cubaans stempel in hun paspoort hebben worden op vliegvelden langer opgehouden dan mensen uit Saoedi-Arabië en soms zelfs vastgehouden.

Waarom zijn de VS zo obsessief? Omdat wij succesvol zijn!!! Hun enige doel is: maak het leven zo miserabel mogelijk op Cuba, opdat er voorwaarden ontstaan voor een systeemwisseling.

WvdK: Hoe is in dit verband de houding van de EU ten opzichte van Cuba?

Oscar de los Reyes Ramos: De EU laat zich teveel leiden door de VS en heeft in het algemeen een openlijk negatieve houding ten opzichte van Cuba. Onder de Europese bevolking heerst een enorme onwetendheid over Cuba. Waarom is Europa zo vijandig tegenover Cuba, vragen wij ons af? Wij willen slechts dat de objectieve feiten over ons land worden vermeld, wij willen onze manier van leven aan niemand opleggen, net zo min als onze politieke besluiten, wij vragen slechts om Cuba in het juiste perspectief te zetten. Cuba wordt constant geconfronteerd met de vijandigheid van het Westen.

De internationale media politiseren informatie over Cuba. Feitelijke informatie over Cuba is niet of nauwelijks aanwezig. Er wordt een web van onjuiste informatie om Cuba gesponnen. In Europa wordt het nieuws over Cuba gemanipuleerd door enkele multinationale mediabedrijven. Hierdoor wordt in de Europese landen de misinformatie uit Miami gecopieerd. Zo nu en dan is er objectieve informatie over de Cubaanse cultuur, het toerisme, de sport, het onderwijs en de gezondheidszorg, maar bijna altijd wordt het nieuws, ook het positieve, in een kwaad daglicht gezet.

Als wij een balans opmaken van de afgelopen jaren zien wij heel wat mogelijkheden, maar ook verloren kansen vanwege de genocide-blokkade, zoals wij het embargo noemen. Hoeveel meer huizen zouden wij in staat zijn geweest te bouwen, hoeveel meer sociale voorzieningen hadden we kunnen hebben, hoever zouden wij zijn geweest als we vrijelijk hadden kunnen gebruikmaken van wetenschappelijke bronnen, en octrooien ons niet in de weg hadden gezeten?

Maar behalve de schade door de blokkade is vooral de permanente druk op onze onafhankelijkheid en nationale integriteit rampzalig. We worden daardoor gedwongen een heel groot deel van ons budget te besteden aan de verdediging daarvan. Dat kost zeer veel energie, menskracht, tijd en geld.

Allemaal ten koste van zaken die onze samenleving kunnen verbeteren.

WvdK: Dank u voor dit interview. Er is nog zoveel meer belangrijke en interessante informatie om onder de aandacht van de mensen te brengen dan wij in dit ene interview konden verwerken, dat een cyclus van interviews met u voor Manifest voor de hand ligt. Op 1 januari 2009 bestaat de Cubaanse Revolutie 50 jaar. Het kader zou daarom kunnen zijn: 'Verleden, heden en toekomst van de Cubaanse Revolutie'.

De artikelenreeks zou gericht kunnen zijn op het verder uitdiepen van thema's die u heeft genoemd in dit interview, zoals: de relatie van Cuba met Nederland en de EU; de toegenomen integratie met de Latijns-Amerikaanse landen; nieuwe vormen van ideologische, economische en financiële samenwerking; de kenmerken van de huidige ontwikkelingen op Cuba; en hoe verder met de vernieuwing van de Revolutie.

Oscar de Los Reyes Ramos: Daar zou ik met alle plezier aan meewerken als aanloop naar de viering van 50 jaar Cubaanse Revolutie.