Wil van der Klift
Met het overlijden van de Indonesische ex-president Soeharto valt volgens het kabinet "een belangrijke politieke figuur uit de geschiedenis van het land weg". Onder zijn schrikbewind was er sprake van "relatieve stabiliteit in het land", aldus minister Maxime Verhagen (CDA, Buitenlandse Zaken). De regering laat de voorzichtigheid die minister Bot in 2005 tentoonspreidde volledig varen.
Verhagen durft te beweren dat de Indonesische economie onder Soeharto een grote groei kende, zonder te wijzen op de schandalige zelfverrijking van een kleine groep vrienden en familieleden van Soeharto, terwijl de grote massa van de bevolking zich met moeite in leven wist te houden. In Molukse kringen denkt men echter terecht heel anders over deze dictator.
"Ik weet dat je respect moet hebben voor de doden. Maar Soeharto verdient geen respect. Hij was een dictator van de ergste soort", is de mening van John Wattilete (52), advocaat in Amsterdam en premier van de Molukse regering in ballingschap. "Er zijn weinig Molukkers die een traan zullen laten. Hij heeft jarenlang zijn volk geterroriseerd en is verantwoordelijk voor de executie in april 1966 van onze eerste president, Chris Soumokil."
Wim Manuhutu (48), historicus en directeur van het Moluks Historisch Museum in Utrecht: "Hij was de architect van de centraal aangestuurde repressie. Dat het nooit tot een rechtszaak is gekomen, is onbevredigend. Dat is ook het feit dat de man dankzij het Westen, Nederland incluis, aan de macht kon komen en blijven." Het beeld van prins Bernard die samen met Soeharto een partijtje golf speelt is kenmerkend voor de relatie die een belangrijk deel van de Nederlandse elite had met deze dictator.
"Er kleeft nog bloed aan Soeharto's handen, van de honderdduizenden moorden tijdens zijn terreurregime", schreef iemand op << maluku.startpagina.nl >>. Op die site merkt 'Awo Meteta' terecht op dat die man nooit is gestraft voor zijn daden en de familie al zijn geld nog heeft. Zijn kinderen zijn er ook nog en daar gaan we in de toekomst nog van horen.
Met Soeharto is zeker geen groot staatsman heengegaan. Hij was sedert 1966 gedurende meer dan dertig jaar de machthebber van de zogenoemde Nieuwe Orde in Indonesië, die werd gekenmerkt door vriendjespolitiek, corruptie en onderdrukking. Hij werd tien jaar geleden tot aftreden gedwongen. De democratische wijze waarop na het terugtreden van Soeharto een nieuwe leider is gekozen, bewijst volgens Verhagen dat Indonesië een democratisch land is "waar de burgers het laatste woord hebben". Voorzover er in Indonesië nu sprake is van meer democratische verhoudingen, zijn die echter ontstaan ná de val van Soeharto.
Soeharto is verantwoordelijk voor de moordpartijen onder communisten na zijn aantreden, voor repressie en mensenrechtenschendingen en voor het bedrijven van corruptie op grote schaal.
In de jaren zestig werd een succesvolle communistische partij opgericht (PKI) die voor sommige Indonesische politici en de westerse belangen in dat deel van de wereld steeds meer als een bedreiging werd gezien en uiteindelijk (onder leiding van de CIA) met geweld werd verpletterd. De hypocrisie van Nederland komt nog het beste tot uitdrukking in een relaas van J.A.A.van Doorn in de NRC (19 januari). "Begin jaren zeventig vertelde een Nederlandse jezuïet in Yogya mij over de nachtmerries die de communistische machtsexpansie hem had bezorgd. De massamoord die het bewind op de communisten pleegde betreurde hij, maar met een veelzeggend voorbehoud: in het omgekeerde geval zou het geweld zijn kant zijn uitgekomen: "Het was wij of zij".
Onder het bewind van Soeharto werden zeker 500.000 communisten (andere schattingen zijn veel hoger) gedood, werd Oost-Timor met bruut geweld ingelijfd en werd een jarenlange strijd gevoerd tegen opstandelingen in de provincie Atjeh en Papua. "Ook al had hij een zacht gezicht, hij kon tegelijkertijd ook wreed en harteloos zijn", aldus de weduwe Sukarno.
Manifest besteedde zeer uitvoerig aandacht aan Indonesië en de rol van Soeharto gedurende het jaar 2005 en begin 2006. Veel informatie is te vinden op de website: www.ncpn.nl in het Manifest-archief. Vanaf nummer 15/2005 t/m nummer 1/2006 zijn er uitvoerige artikelen over dit thema. De PKI is nog steeds verboden in Indonesië, rehabilitatie vond nog niet plaats en de families van de slachtoffers zijn nog steeds niet schadeloos gesteld, terwijl de familie van de dictator Soeharto baadt in weelde. Het Soeharto-tijdperk is nog lang niet over in Indonesië.