Hans Heres
Als het aan het nieuwe college van B en W ligt, zijn in Reiderland de laatste wethouders gekozen. Immers, als het aan deze collegepartijen of de provincie Groningen ligt, zal over vier jaar de gemeente niet meer bestaan. Dan zal een nieuwe gemeente zijn gevormd, samengesteld uit de gemeenten Winschoten, Reiderland en Scheemda.
De NCPN zal aan deze gemeentelijke herindeling echter niet meewerken. Sterker nog, hoewel verzwakt door de verkiezingsuitslag en een conflict binnen de fractie, zal de NCPN dit plan actief bestrijden met als eerste stap ondersteuning van het initiatief om dit voornemen per referendum voor te leggen aan de bevolking van de drie gemeenten.
Zestien jaar geleden werd herindeling ook al als tovermiddel gepresenteerd. De werkelijkheid is vandaag de dag dat in alle dorpen steen en been wordt geklaagd over groeiende achterstand in onderhoud van het publieke domein. De efficiëntie die de herindeling toen heeft opgeleverd is niet ten goede gekomen aan verbetering van dienstverlening of instandhouding dorpshuizen. Wel zijn bestuurders en bevolking steeds verder van elkaar af komen te staan.
Ook nu wordt efficiëntie en bestuurskracht gebruikt als argument voor herindeling. Maar de werkelijkheid zal ook worden dat de bevolking van de gemeente Reiderland en Scheemda gaat meebetalen aan de vele miljoenen die Winschoten aan 'grootsteedse' plannenmakerij en de uitvoering daarvan heeft uitgegeven. Maar wat wordt het lot van de voorzieningen in de huidige dorpen?
Om de pil van herindeling te vergulden wordt heel gemakkelijk gesuggereerd dat de dorpen dorpsraden of iets dergelijks moeten krijgen. Maar wat is er mis met de Dorps Belangen Verenigingen die nu al functioneren? Veel beter zou zijn als nu wordt gegarandeerd dat de dorpen over een budget kunnen beschikken waarmee het leefmilieu op peil blijft.
De bevolking in de dorpen ziet en merkt dagelijks het effect van schaalvergroting als je bij de woningstichting of het energiebedrijf iets voor elkaar wilt krijgen. Voordat je de juiste persoon te pakken hebt, als dat al lukt en je ondertussen niet bent afgebrand, ben je tientallen minuten en eurocenten verder. De NCPN is er zeker van dat dit met een grote gemeente, waarmee men nu de bevolking in de drie gemeenten wil opzadelen, precies zo zal gaan. Om vervolgens persoonlijk verhaal te halen wordt het net als met de woningstichting en het energiebedrijf. Eerst een lange reis maken voordat je je zelfs maar kan melden om vervolgens op jacht te gaan naar de juiste persoon.
Effect van schaalvergroting zal ook zijn dat de werkgelegenheid van ambtenaren afneemt. De met herindeling nagestreefde efficiëntie zal 'dubbelfuncties wegsaneren'. De door de bonden gesignaleerde ongerustheid onder de ambtenaren na ondertekening van het 'convenant van Midwolda', waar vergaande samenwerking werd afgesproken, zal verder toenemen. De NCPN heeft zich destijds overigens in een minderheidsstandpunt in het college van B en W van Reiderland tégen dat convenant uitgesproken.
Wil Gedeputeerde Staten echt iets doen dat in het belang is van de bevolking in de drie gemeenten, dan zullen ze zich moeten inzetten om meer geld uit Den Haag te krijgen. Bijvoorbeeld uit de opbrengsten van de aardgasbaten, de rijksinkomsten uit Groningen's bodemschatten. De gemeenten worden immers al jarenlang met nieuwe taken van rijk en provincie opgezadeld zonder dat daar voldoende financiën tegenover stonden.
De discussie over gemeentelijke herindeling moet niet plaatsvinden in achterkamertjes, zoals de overleggen tussen de burgemeesters en leden van GS, maar open en met de bevolking. Daarom sluit de NCPN zich aan bij het voorstel uit Scheemda om over de herindeling een referendum onder de bevolking te houden.
Overigens had de NCPN over de herindeling een andere houding van de SP verwacht. De afgelopen vier jaar hebben ze immers moord en brand geschreeuwd dat er in het seniorenconvenant van alles achter de schermen werd behandeld. Bovendien was de SP vóór de verkiezingen tégen herindeling. Amper negen dagen na de raadsverkiezingen begon de SP al te draaien, zonder overleg te voeren met hun kiezers, uitmondend in het standpunt te willen meewerken aan de herindeling.
Kortom de NCPN in Reiderland zal om deze reden en om het feit dat het coalitieprogram nog niet bekend is, de steun aan dit college onthouden.