Schrik- en shockschade

Sjoerd Visser, advocaat

Voor de ogen van haar moeder wordt een klein meisje overreden door een onvoorzichtig achteruitrijdende taxibus. De moeder is als eerste bij haar dochter. Ze denkt braaksel uit haar gezichtje weg te vegen, maar het zijn de hersenen. De moeder kan in de openliggende schedel van haar dochter reiken. Na deze gruwelijke confrontatie met de dood van haar dochter is de moeder psychisch zo beschadigd dat ze zich onder psychiatrische behandeling moet stellen. In het belangrijke Taxibus-arrest uit 2002 heeft de Hoge Raad bepaald dat de moeder recht heeft op een vergoeding van haar schrik- en shockschade.

Schrik- en shockschade is dus een aantasting van de persoon als gevolg van een directe confrontatie met een gruwelijke gebeurtenis. Degene die aansprakelijk is voor de gevolgen van deze gruwelijke gebeurtenis kan onder strikte voorwaarden ook aansprakelijk zijn voor de schrik- en shockschade en daarvoor dus een vergoeding moeten betalen aan iemand die getuige was van de gruwelijke gebeurtenis.

Ten eerste moet er een overtreding zijn van verkeers- of veiligheidsnormen. De chauffeur van de taxibus had beter moeten opletten bij het achteruitrijden op een woonerf, omdat er een kans is dat daar kleine kinderen op straat spelen. Verkeersregels, strafrechtelijke regels, maar ook ongeschreven zorgvuldigheidsnormen kunnen worden overtreden en tot aansprakelijkheid leiden.

Een tweede voorwaarde is een nauwe affectieve relatie tussen de getuige van de gruwelijke gebeurtenis en het slachtoffer. Zoals de relatie tussen ouders en kinderen. Overigens is er ook een vergoeding voor schrik- en shockschade toegekend aan een getuige van de Bijlmerramp, die mensen in een vuurzee hoorde gillen en van balkons naar beneden zag springen. Ze had wel een vriendin die bij de ramp omkwam, maar geen familie. Ook hulpverleners kunnen in beginsel voor vergoeding in aanmerking komen. Zelf verkreeg ik een vergoeding voor een ooggetuige van het vliegtuigongeval boven Sellingen in april 2003. Zij was buurvrouw en kennis van een van de omgekomen piloten.

De derde voorwaarde is de schokkende confrontatie met een ongeval of de ernstige gevolgen van dat ongeval. Het ongeval kan dodelijk zijn of leiden tot ernstige verwondingen, waarmee de getuige is geconfronteerd.

Als vierde voorwaarde geldt dat de schokkende confrontatie heeft geleid tot psychisch letsel dat medisch voldoende kan worden vastgesteld. De getuige moet dus door de confrontatie een in de psychiatrie erkend ziektebeeld hebben opgelopen. Soms moet de getuige dat psychisch letsel bewijzen met medische rapporten, soms ook vindt de rechter het voldoende dat de getuige een ouder is van een gedood of ernstig gewond kind. Het is immers een feit van algemene bekendheid dat de confrontatie dan bij de ouders tot ernstig psychisch letsel pleegt te leiden.

Afhankelijk van de ernst van de gebeurtenis en de graad van verwantschap met het slachtoffer zijn vergoedingen toegekend van enkele duizenden euro's tot ruim 27.000,-. Voor eerstegraads verwanten zal meestal uitgegaan worden van bedragen tussen de 10.000,- en 15.000,- euro. De vergoeding in het Taxibus-arrest was 13.600,- euro. De hoogste vergoeding van 27.200,- euro werd toegekend aan een getuige in de bijzonder gruwelijke Capelse moordzaak. Maar nogmaals: er zijn gradaties in schrik- en shockschade, ook al gaat het altijd om schokkende, ernstige of gruwelijke gebeurtenissen. Ikwens niemand deze ervaringen toe. Maar mocht het u onverhoopt toch overkomen, dan staat u juridisch niet met lege handen.

Als u vragen hebt over schrik- en shockschade of over een ander onderwerp, bent u welkom op het gratis inloopspreekuur van Advokatenkantoor Visser, elke maandag van 17 tot 19 uur aan de Hoofdkade 108 te Stadskanaal (bij de Buinersluis en achter Snackbar 't Gemaaltje).