 Het verzet tegen de staatsterroristen Bush en Blair is wereldwijd. Hier een massademonstratie in India, georganiseerd door het SUCI.
|
|
 Iraakse kinderen moeten opgroeien temidden van het geweld van de bezetters. Veel kinderen zijn bovendien slachtoffer van de brute invalleers.
|
De schrijver onthult een geheim wereldwijd netwerk van gevangenissen en vliegroutes waarmee de VS verdachten voor ondervraging en marteling overdragen aan hun niet zo frisse bondgenoten.
Elders in de stad is de atmosfeer ontspannen vandaag. De president, de jonge Bashar al Assad die in Londen gestudeerd heeft en die voorheen oogarts was, is met zijn Engelse echtgenote Asma (of 'Emma' zoals ze zich vroeger noemde) terug naar de Britse hoofdstad voor een staatsbezoek aan Tony Blair en de koningin.
De afgelopen nacht was Assad aanwezig bij het galadiner van Lord Mayor, waar zakenmensen en politici het glas hieven op de bijdrage van Syrië aan de vrede en de hervormingen. Blair verwelkomt Assad tijdens de lunch op Downing Street en de Syrische president liet zich enthousiast uit over zijn "warme persoonlijke betrekkingen met Mr. Blair."
Maher Arar heeft niet de beschikking over een radio of een televisie om het nieuws te horen over de toenadering tussen beide landen. Hij bevindt zich nog steeds in zijn cel die nauwelijks ruimer is dan de omtrek van zijn lichaam en die maar een paar centimeter hoger is dan hijzelf.
Terwijl Blair en Assad zitten te babbelen over het verloop van de oorlog tegen het terrorisme en over de noodzaak om steun te geven aan het Amerikaans-Britse voornemen om Irak binnen te vallen is Arar aan het eind van zijn Latijn. Al dagenlang is hij geslagen en onophoudelijk ondervraagd om hem te laten bekennen. Eigenlijk is hij bereid om wat dan ook te bekennen. Hij ondertekent een valse verklaring waarin staat dat hij een training heeft ondergaan in Afghanistan. Wat hij echter niet kan doen, omdat hij nergens van weet, is het geven van bruikbare informatie die de Syriërs vervolgens kunnen doorspelen aan de Amerikaanse geheime dienst.
In de krochten van de Far'Falastin-gevangenis, een verdieping beneden het straatniveau heeft Arar geen enkel contact met andere gevangenen. Gedurende de tien maanden van zijn gevangenschap is hun geschreeuw het enige dat hij hoort. Aanvankelijk nemen zijn bewakers hem nog herhaaldelijk mee naar boven om hem te ondervragen en in elkaar te slaan. Voorafgaand aan deze sessies wordt hij in een wachtkamer geplaatst waar hij het martelen van de andere gevangenen kan horen. "Allah-u-Allah" hoort hij hen God aanroepen. Een keer hoort hij het geluid van iemands hoofd dat steeds weer tegen de ijzeren ondervragingstafel gebeukt wordt.
De vroegere CIA-agent Bob Bearm die tot halverwege de jaren '90 voor de VS undercover werkte in het Midden-Oosten vertelt hoe elk land in de regio zijn rol vervult in het martelnetwerk: "Als je iemand serieus wilt ondervragen stuur je een gevangene naar Jordanië. Als je hem gemarteld wilt hebben stuur je hem naar Syrië. Als je wilt dat iemand verdwijnt om nooit meer teruggezien te worden stuur je hem naar Egypte."
Slechts enkele kilometers vanwaar de toeristen genieten van de prachtige zonsondergang, waarbij ze misschien hun plannen bespreken voor een bezoek aan de Grote Pyramide van Gizeh vlakbij, bevindt zich de ingang van wat voor velen hun versie van de hel is.
Achter de muren en de wachttorens van de Torah-gevangenis bevindt zich een complex bestaande uit 320 cellen in de vorm van de letter 'H' dat bekend staat als 'el Aqrab' of de Schorpioen. Verschillende van Amerika's meest geheime gevangenen worden hier in volstrekte afzondering vastgehouden. Ook werden hier jarenlang de beruchtste moslimextremisten gevangengehouden, variërend van de in Caïro geboren arts Ayman al Zawahiri die Osama Bin Laden's rechterhand werd, tot Sayyin Qutb, de extremistische intellectueel die de filosofie uiteenzette die al twee generaties moslimterroristen geïnspireerd heeft. Velen beweren dat het strenge regime in de Torah-gevangenis tot dit extremisme hebben bijgedragen.
Het Schorpioen-bijgebouw is nog een ander geval. Geen enkele buitenstaander weet wie er binnen de muren gevangenzitten. Sinds de voltooiing van de bouw in 1993 heeft geen enkele bezoeker - geen familieleden of advocaten - toegang tot het gebouw gekregen. Verschillende geheime gevangenen in het kader van de oorlog tegen het terrorisme worden in de Schorpioen gevangengehouden en ondervraagd.
Voormalige gevangenen maken melding van 'ontvangstcomités' bestaande uit soldaten die zich opstellen om nieuwe gevangenen te 'verwelkomen' met gummistokken, elektroshocks en afranselingen. Ook gaan deze verwelkomingen gepaard met vernederende praktijken zoals het fouilleren op intieme plekken, het afscheren van haar en het uitdelen van klappen. Bovendien vinden er 'afscheidsfeestjes' plaats, waarbij de gevangenen nog eens door de bewakers in elkaar worden geslagen voor ze de gevangenis verlaten.
Er zijn tevens geruchten over een onlangs gebouwde nieuwe geheime gevangenis aan de Boven-Nijl, nabij Aswan. Egyptische functionarissen vertellen vol trots over deze bijdrage aan de oorlog tegen het terrorisme. Dit is de meest recente fase in een lange reeks van geheime samenwerking tussen de VS en de Egyptische regering die teruggaat tot lang geleden. Egypte ontvangt nog steeds ongeveer 2 miljard dollar aan hulp van de VS, waarvan 1,3 miljard aan militaire hulpgoederen.
Vandaag de dag is de samenwerking er vooral op gericht om het islamitische extremisme in Egypte af te wenden en om de kritiek op de vele repressieve maatregelen te pareren.
Normaal gesproken zouden alle gevangenen van Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en hun bondgenoten bescherming moeten genieten door een wettig bevelschrift tot voorgeleiding. Amerikaanse federale rechters hebben echter bepaald dat vijandelijke buitenlanders dit recht niet hebben en dat het niet aan de rechtbanken is om in de clinch te gaan met het leger en achteraf kritiek te leveren op wie er vastgehouden en ondervraagd wordt.
Na de aanslagen van 11 september 2001 stond het Congres de Amerikaanse president toe 'alle noodzakelijke en toepasselijke macht te gebruiken tegen die landen, organisaties of personen waarvan hij besloten had dat ze deze aanvallen planden, goedkeurden, of er anderszins aan bijdroegen'. Ook verleende het Congres hem de presidentiële volmacht om te beslissen overandere acties om 'antwoord te geven op het internationale terrorisme, om dit af te schrikken en te voorkomen.'
Contraterrorisme Centrum, CIA-hoofdkwartier, Langley Virginia, 6 november 2002
Als het kleurenbeeld niet zo wazig was zou het verdomd indrukwekkend zijn. Het cameraoog in de lucht op 10.000 voet hoogte vangt een konvooi auto's op een verlaten snelweg 12.000 mijl verwijderd en de beelden worden live vertoond. Ze worden gemaakt door een onbemand Predator-spionagevliegtuig en via de satelliet doorgegeven vanuit de Hadramaut-regio in Jemen.
Hoewel het vier uur 's nachts is in het Contraterrorisme Centrum heerst er in de kleine controlekamer een drukte van belang, zoals altijd tegenwoordig. De techniek is het neusje van de zalm: het resultaat van miljardenuitgaven.
Achterin de kamer staan juridische adviseurs van de CIA, zij zijn er altijd wanneer er beslissingen over leven en dood genomen worden. Nu hebben ze hun toestemming al gegeven over wat er vervolgens te gebeuren staat.
In het midden van het beeld zijn enkele kruisjes te zien die al gefocust zijn op de auto vooraan het konvooi. Nu moet Cofer Black, sinds lang al het hoofd van het Contraterrorisme Centrum, alleen nog maar het bevel geven. Een sleutel wordt omgedraaid, een knop ingedrukt, en een raket met de toepasselijke naam 'Hellevuur' zoekt zijn doel. Het scherm wordt gevuld door een explosie, die onbewogen wordt weergegeven vanuit het Predator-vliegtuig waar vandaan de raket afgevuurd is.
Het doelwit van die nacht is een gezochte terrorist genaamd Abu Ali, ook bekend als Qaed Salim Sinan al Harethi. Enkele uren later, als zijn dood bevestigd is vieren de agenten hun succes. Er zijn echter ook omstanders om het leven gekomen, onder wie een Amerikaans staatsburger genaamd Kamal Derwish uit Buffalo in de staat New York.
Het liquideren van Amerika's vijanden leek na 11 september een slimme tactiek. De politieke kopstukken van de CIA bevalen de dood van terroristische leiders als dit bereikt kon worden met zo weinig mogelijk 'collateral damage'. Dit hield een terugkeer in naar de donkere dagen van het Phoenix-programma (de gedocumenteerde moord op duizenden slachtoffers door de CIA in Vietnam) en de acties in Nicaragua (het leggen van mijnen in de havens en het opleiden van de contra's).
Vaak ging het echter mis. In de nieuwe wereldwijde archipel komt het vonnis voor betrokkenheid bij islamitisch-extremisme vaak neer op de doodstraf of op een levenslange gevangenisstraf. De rechtszaken vinden gewoonlijk plaats voor een militair tribunaal, en genadeverzoeken zijn alleen maar ter beoordeling van de Amerikaanse president.
In Oezbekistan werd onlangs een dissidente Britse ambassadeur, Craig Murray, met ziekteverlof gestuurd nadat hij schendingen van mensenrechten aan het licht gebracht had, waaronder het executeren van islamitische andersdenkenden door hen levend te koken. Oezbekistan behoort tot de trouwste bondgenoten van de VS en Groot-Brittannië, omdat het land bases ter beschikking heeft gesteld voor operaties in Afghanistan. De VS bereiden zich voor op een langdurige aanwezigheid aldaar, in ruil waarvoor zij het schenden van de mensenrechten tolereren.
Na 11 september is er in het debat over de tactiek en het beleid maar weinig aandacht geweest voor de wortels van het terrorisme. Net zoals in het cowboyliedje 'Probeer niet ze te begrijpen, werp een lasso om ze heen, gooi ze op de grond en brandmerk ze', is Bush' antwoord op de crisis tezeer gefocust op militaire vergelding.
De terreurtechnieken zijn door het leger verdedigd. Alex Sands, een voormalige Amerikaanse kolonel verklaarde: "De kern van de speciale operaties komt neer op terreur met terreur bestrijden. Onze jongens zijn ervoor opgeleid dingen te doen die van oudsher door die andere gasten gedaan worden: ontvoeringen, kapingen en infiltraties."
Nu de wereld een glimp opvangt van George W. Bush' archipel en de toegepaste handelwijze zullen de weerzin ertegen en de steun voor de verdachten die in handen van hun beulen worden uitgeleverd toenemen. Het 'knevelen, neerwerpen en brandmerken' zou een niet lang te handhaven beleid kunnen blijken te zijn.
Bron: New Statesman, Londen, 17 mei 2004, vertaling Frans Willems.