Engels spoor: stapje naar hernationalisatie?

 

Britse spoorwegarbeiders straks weer ambtenaren?  

Door Ron Verhoef

Eindelijk is het dan zover. Naar aanleiding van de vele treinongelukken in Engeland had Blair al enige tijd geleden aangekondigd dat hij de privatisering van het spoor gedeeltelijk ongedaan wilde maken. Daarbij ging het voornamelijk om het nationaliseren van bedrijven die onderhoud aan het spoor pleegden. Onder de Tories was dit onderhoud namelijk geprivatiseerd. De bedrijven die het onderhoud uitvoerden bleken er in de praktijk echter weinig van terecht te brengen.

De geprivatiseerde bedrijven zagen vooral de winst, maar vergaten het onderhoud. Zo werd hooggekwalificeerd personeel de laan uitgestuurd om plaats te maken voor uitzendkrachten die vaak geen scholing hadden op technisch gebied. Ook namen de meeste bedrijven het niet zo nauw met de veiligheidsvoorschriften om over beloning nog maar niet te praten. De gevolgen zijn inmiddels ruim bekend. Regelmatige inspecties van het spoorwegennet bleven achterwege en echt onderhoud vond pas plaats als er een ongeluk gebeurd was.

Een van die private onderhoudsbedrijven was Amey, verantwoordelijk voor het onderhoud van het spoornetwerk rondom Reading, maar vooral tussen Reading en Londen. Per 1 maart 2003 loopt het onderhoudscontract van Amey echter af en Network Rail (de overheidsinstantie die de onderhoudsbedrijven controleert, en dus de feitelijk opvolger van Railtrack) liet op 13 januari al weten dat verlenging van het contract er niet inzit. In plaats daarvan zal Network Rail het onderhoud van het spoor rond Reading weer in eigen beheer nemen. De 500 arbeiders (dan wel arbeidsplaatsen) die bij de privatisering zijn overgegaan naar Amey zullen nu weer terugkeren in overheidsdienst. Reden voor het niet verlengen was volgens Network Rail niet de slechte staat van onderhoud, maar het beheersen van de kosten. Hieruit mag dan worden afgeleid dat Amey nogal wat overheidsgeld kreeg voor het slecht onderhouden van het spoor want tussen Reading en Londen vonden al regelmatig (bijna)ongelukken plaats. Waar dat geld dan wel naartoe ging laat zich niet zo moeilijk raden.

Voor het in recessie-verkerende Amey komt de beƫindiging heel ongelegen. Het bedrijf heeft namelijk een bod uitgebracht om een deel van de Londense Metro over te nemen, en dan met name de onderhoudstak. De kans van slagen lijkt door het verliezen van het onderhoudscontract nu kleiner.

De vakbonden hebben verheugd gereageerd op het nieuws dat het contract met Amey niet wordt verlengd. Aslef (de bond van machinisten)-secretaris Mick Rix stelde: "Dit is fantastisch nieuws, vooral als dit de eerste stap blijkt te zijn naar een complete overname van het spoorwegennet door Network Rail. Zo kan er een einde komen aan de desastreuze versnippering van verantwoordelijkheden die tot zovele ongelukken heeft geleid."

De RMT (bond van machinisten en spoorwegpersoneel) reageerde eveneens enthousiast. Bob Crow, de secretaris van de RMT: "Network Rail heeft een belangrijke eerste stap gezet naar de nationalisatie van het spoorwegonderhoud. Zo komt de verantwoordelijkheid voor het onderhoud weer waar ze hoort, bij de overheid. De veiligheid van het spoor is te lang geofferd op het altaar van de vrije markt met rampzalige gevolgen. Deze stap moet de eerste zijn naar het weer centraal stellen van veiligheid boven winst."

Ook voorzitter Anthony Smith, van de reizigersorganisatie Rail Passengers Council, was blij met het nieuws en noemde het zelfs een terugkeer van het gezonde verstand bij de overheid.

Gezond verstand terug?

Die terugkeer bleek slechts van korte duur, want niet veel later, op 16 januari, werd namelijk bekend dat de toezichthouder op het treinverkeer (National Rail Authority) van plan is een aantal lijnen te schrappen.

Reden hiervan is dat volgens de NRA de vertraging op druk- bezette lijnen te wijten is aan de treinen waar bijna niemand inzit maar die wel op elk station moeten stoppen en zo het spoor blokkeren. In het door de NRA opgestelde plan zijn het vooral lijnen van Virgin Trains (van Richard Branson) die moeten vervallen. Dit komt doordat de NRA zich vooral heeft gericht op lijnen in noord-oost Engeland, tussen Engeland en Schotland en tussen Wales en Engeland. Juist in het noord-oosten en tussen Engeland en Schotland is Virgin actief.

De vakbonden en reizigersverenigingen hebben onthutst gereageerd op het plan. Zij vinden het onbegrijpelijk. De Britse overheid wil steeds meer mensen in de trein maar gaat wel lijnen sluiten. Daar komt bij dat de geschrapte lijnen vooral in gebieden liggen die toch al geen goed openbaar vervoersnetwerk hebben, zodat mensen in die streken wel gedwongen worden de auto te nemen.

Het betreft hier echter voorlopig nog een plan. De vakbonden en reizigersorganisaties zullen zich hier echter fel tegen verzettten en wie weet zal dan ook daar uiteindelijk het gezonde verstand weer de boventoon gaan voeren!

Bronnen: Morning Star, New Worker, Scottish Socialist Voice, Scotsman Online.