De WAO-discussie en de rol van Fortuyn
Door Jan Cleton
Het is bijna dagelijks nieuws, de WAO, de pensioenen en nu ook het spaarloon. Gezamenlijk hebben deze onderwerpen een grote overeenkomst, alhoewel men dit door detaildiscussies buiten beeld tracht te houden. Alle verkregen rechten van de werkenden moeten teruggedraaid worden, te beginnen met de financiële, en omgezet worden in financiële voordelen voor de grote aandeelhouders en het financierskapitaal. Welke rol spelen de WAO-discussie en Pim Fortuyn daarin?
Tot voor enkele jaren was de WAO 100 procent werknemersverzekering. De WAO-premie werd door de werknemers betaald. Een (tijdelijke) aanvulling tot 100 procent werd bepaald in CAO-onderhandelingen. Werknemers leverden daar dus iets anders voor in. De gehele WAO-opzet was op basis van werknemerssolidariteit en werd dus volledig door de werknemers betaald.
Misbruik werkgevers
Dit sociale vangnet voor arbeidsongeschikten werd echter massaal door de werkgevers misbruikt. Enerzijds was er geen financiële prikkel om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, anderzijds was het voor hen een mooie plek om overtollig personeel, ten tijde van reorganisaties e.d., te dumpen. Uiteindelijk hadden 'zij' er toch al voor betaald?
Dit alles droeg ook bij tot de sociale vrede in het bedrijf. Met name voor oudere werknemers was dit (zeker de eerste twee jaar) een betere 'afvloeiingsregeling' dan de WW of de VUT. Als oudere werknemers in de WAO gedumpt konden worden, behaalden de werkgevers ook nog een stevig financieel voordeel. De WAO had voor werkgevers dus zeer aantrekkelijke kanten. Niet alleen ten tijde van reorganisaties, maar ook bij een ontspannen arbeidsmarkt - dat wil zeggen bij een voldoende aanbod van werknemers (een groot leger werklozen dus).
In tijden van krapte op de arbeidsmarkt, zoals de afgelopen twee jaar, schreeuwen de grote werkgevers moord en brand over het hoge aantal arbeidsongeschikten in de WAO.
Tegelijkertijd dient in ogenschouw genomen te worden dat er ook in ondernemerskringen verschillende belangengroepen zijn, ook ten opzichte van de zogenoemde WAO-problematiek. Zij hebben echter één ding gemeen: ze vrezen werknemerssolidariteit. Daar is geen winst aan te behalen, integendeel!
Daarom zijn die verschillende belangengroepen het in hoofdlijnen met elkaar eens dat de WAO hervormd moet worden:
- Het MKB omdat zij, sinds de laatste herzieningen, in onterechte mate de rekening gepresenteerd kregen van de toename van het aantal WAO-ers. Zij worden onevenredig financieel het slachtoffer van de manier waarop het WAO-stelsel herzien is.
- De multinationals, die de arbeidskosten willen drukken en daar een groot leger werklozen voor nodig hebben. Die arbeidsplaatsenchantage werkt niet bij een krappe arbeidsmarkt, met redelijke sociale voorzieningen. Ze worden dan gedwongen hun productiebedrijven te verplaatsen naar lagelonenlanden. Ze creëren echter liever ter plaatse lagelonenlanden.
- De verzekeringsmaatschappijen die evenals de MKB'ers liever een kapitaalkrachtige consument hebben, maar tegelijkertijd een grote groep nodig hebben die in sociaal opzicht onzeker is en zich moet bijverzekeren. Het WAO-gat, het Anw-gat, het pensioengat, etc.
De rol van Fortuyn
Pim Fortuyn heeft bij de gemeenteraadsverkiezingen macht veroverd en dreigt dat straks bij de Tweede Kamerverkiezingen ook te verwerven. Zolang hij niet aan hun belangen komt, en dat doet hij niet, past hij prima in hun gedachtegoed. Hij wil alle WAO-ers in de bijstand, hij wil meer repressie (oftewel meer blauw op straat en minder gelul over de rechten van de verdachte), snelrecht, dus minder afgewogen rechten voor de verdachte, afschaffing van artikel 1 van de Grondwet om discriminatie niet meer te hoeven bestraffen en meer van dit soort zaken die het kapitaal ook graag wenst. Hij is ook voor maatregelen om de te verwachten sociale - en tegen de machthebbers gerichte - onvrede de kop in te kunnen drukken en bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten. Het kapitaal kan een Nederlandse Berlusconi zeker gebruiken, omdat binnen de huidige democratische cultuur zo'n repressie niet openlijk kan worden beleden.
Fortuyn fungeert dus enerzijds als bliksemafleider voor het ongenoegen van de bevolking over het Paarse beleid, dat dienstig is aan het kapitaal, en anderzijds voor het sneller realiseren van de directe belangen van het kapitaal.
Momenteel wordt in progressieve kringen de discussie gevoerd of Fortuyn als fascist aangemerkt moet worden en welke kapitaalgroepen achter hem staan. In plaats van hem ter verantwoording te roepen op grond van het nog bestaande artikel 1 van de Grondwet, lijken de grote partijen bereid met hem samen te gaan werken. Maar zijn racistische uitlatingen zouden veroordeeld moeten worden. Het kiesrecht zou hem ontnomen moeten worden i.p.v. hem de mogelijkheid te bieden zijn racistische gedachtegoed te verspreiden.
We kunnen constateren dat hetgeen hij propageert, wat door de heersende politiek afgedaan wordt als "geen programma" en "opportunistisch", een groot gevaar vormt voor de vooruitstrevende krachten in Nederland en de werkenden slechts armoede zal brengen. Fortuyn, samen met het Vlaams Blok, de Duitse neo-fascisten, Haider, Berlusconi, Le Pen en consorten, maakt het gevaar van een extreem-rechts Europa met de dag groter.
Kapitalistische tegenstellingen
De inter-imperialistische tegenstellingen treden door de wereldwijde recessie ook steeds duidelijker aan de dag. De huidige staaloorlog tussen de VS en de EU is een teken aan de wand van de 'globaliserende' wereldeconomie. Staal is dé graadmeter in een zich ontwikkelende oorlogseconomie. Arbeiders let op uw zaak! Laat u niet verleiden uw onvrede over de zorg, het onderwijs en uw gevoel van onveiligheid kenbaar te maken door te stemmen op mensen die zogenaamd opkomen voor een leefbaar Nederland. Zij zullen Nederland onleefbaar maken. Zij dienen niet uw belangen, maar die van het kapitaal. Het gegeven dat Fortuyn zo'n kleine 900.000 arbeidsongeschikten de bijstand in wil schoppen, zegt toch genoeg?
