"De slavenmeesters overtuigen minder wreed te zijn?"

Over medicamenten en multinationals

Door Noam Chomsky (*)

 

 

 

"De eerste, meer algemene vraag die we ons in verband met medicamenten en multinationals moeten stellen", zegt Noam Chomsky, "is die naar de wettelijkheid van instellingen zoals multinationals. Het gaat hier om privé-instellingen die aan niemand verantwoording verschuldigd zijn. Hun intern functioneren heeft een totalitair karakter. De multinationals proberen zich meester te maken van de wereldeconomie."

Wat de farmaceutische industrie betreft, legt Noam Chomsky de nadruk op het feit dat de privé-bedrijven monopolieprijzen opleggen, zelfs voor producten die met overheidsgeld gemaakt worden. Een praktijk die je gerust "ongestraft crimineel gedrag" kan noemen.

Chomsky: "De wetten definiëren wat een misdaad is, maar het zijn de rijken en de machtigen die de wetten uitwerken. Natuurlijk zullen zij hun eigen gedrag niet als misdadig bestempelen. Naar mijn mening gaat het duidelijk om crimineel gedrag, dat leidt tot misdaden en genocide. Maar we moeten oppassen dat we onze kritiek niet beperken tot individuele multinationals. Dit probleem overstijgt het individuele, het is van een institutionele orde."

Wat te doen? Noam Chomsky: "We hebben al eerder in de geschiedenis voor zo'n situatie gestaan. Neem de slavernij. Toen kon men zich ook afvragen wat te doen. Er waren verschillende opties. Je kon proberen de slavenmeesters ervan te overtuigen welwillender en vriendelijker te zijn in plaats van de brute middelen te gebruiken. Dat ware niet mis geweest. Als je niet buiten de slavernij kon, dan zouden welwillende meesters beter zijn geweest dan wrede. Maar elke ernstige aanpak zou er toch uit moeten bestaan de slavernij te willen afschaffen! Wat uiteindelijk pas gebeurd is na een lange strijd."

"Hetzelfde zien we nu in Zuid-Afrika. Men wil de dictatoriale instellingen die de multinationals zijn, verplichten welwillender te zijn. Dat komt min of meer neer op slavenmeesters overtuigen om minder wreed te zijn. Een bredere aanpak van het probleem vereist de afschaffing van de multinationals, net zoals gebeurd is met de slavernij. Vergeet niet dat deze instellingen door de mens zijn geschapen, ze zijn geen natuurlijk gegeven. Ze kunnen dus overwonnen worden door de strijd van het volk. Dat we niet meer in slavernij of feodalisme leven, dat we niet langer onder de knoet van koningen of prinsen zitten, is toch omdat die omvergeworpen zijn door strijd, en niet door een geschenk uit de hemel."

(Radio Havane Cuba, maart 2001)

* Amerikaans filosoof en professor linguïstiek aan het Massachussets Institute of Technology