Verarmd uranium maakt onzichtbaar veel slachtoffers

Door Louis Bertholet en Mien Bertholet-den Oudsten

Iets over 20.00 uur wordt de bijeenkomst geopend door Michel Collon, journalist en op deze avond voorzitter van het forum. Hij nodigt iedereen uit om zich zo te hergroeperen dat de film van Martin Messonier 'De geheime radioactieve oorlog' (Canal Plus) goed gezien kan worden. Deze Franse documentaire is een zeer waardevolle samenvoeging van alle tegenstrijdige meningen rond verarmd uranium en het vrijkomen van verarmd uraniumoxide.

• Er komen generaals aan het woord die zeggen dat dankzij verarmd uranium de Golfoorlog slechts een korte hevige oorlog werd met aan de zijde van de geallieerden heel weinig slachtoffers. De soldaten werden geprezen voor hun daadkracht.
• Daarnaast wordt getoond dat deze oorlog een 'onzichtbare oorlog' is geworden doordat het opwaaiende stof van de woestijn meer gevaar met zich meebrengt dan wordt aangenomen.
• Zwarte regen maakt wonden op de huid van vriend en vijand. Er worden souvenirs van het slagveld meegenomen in de vorm van hulzen en projectielen die pas later lichamelijke klachten tot gevolg zullen hebben. Klachten als ongevoelige huid, ademhalingsproblemen, dikke handen en voeten, pijnlijke gewrichten, geheugenverlies, schildklier- en nierbeschadigingen komen daarbij veelvuldig voor.
• Oorlogsveteranen komen aan het woord en zij vertellen over hun zoektocht naar de oorzaak van hun ziekten en gezondheidsklachten en hoe hun leven veranderde na hun korte missie naar de Golfstaten.
• De ontkenning van het bestaan van een probleem door woordvoerders van het ministerie van Defensie staat in schrille tegenstelling tot de beelden die wij te zien kregen.
• Wij zien delen uit een film die wijst op de gevaren die iedere soldaat ter voorbereiding op deze missie had moeten zien, maar die om zijn demotiverende inhoud niet getoond is. Men wist eenvoudig niets over voorzorgsmaatregelen die getroffen moesten worden tegen de enorme hoeveelheden stof en zand die overal rond waaiden in deze besmette woestijn.
• Soldaten die tanks op moesten ruimen vertellen verhalen van werk- en taakomstandigheden binnen het leger. De woordvoerders van het ministerie van Defensie ontkennen echter alle gevaren van het gebruik van verarmd uranium.
• Diep onder de indruk raakt iedereen van het getoonde leed onder de Iraakse bevolking en over de onmacht van doktoren om het tij te keren.

Het is voor iedereen duidelijk welke schade wordt aangebracht door het gebruik van verarmd uranium. Vooral de genetische mutaties ten gevolge van de besmetting met verarmd uraniumoxide door het inademen en het via de mond naar binnenkrijgen van verarmd uraniumoxidedeeltjes of stof, zijn enorm. Een onomkeerbaar leed wordt in schrijnende beelden getoond en gelardeerd met verklaringen van ontkenning van gezondheidsschade door de overheid. Ook de eenzame strijder tegen het gebruik van verarmd uranium Dr. Asaf Durakovic komt in de film aan het woord. Recentelijk heeft hij wetenschappelijk kunnen aantonen dat in de urine van door hem onderzochte oorlogsveteranen onomstotelijk verarmd uranium is aangetoond.

Ondanks dat de voertaal van deze avond Frans is, komt ook bij ons Nederlanders de boodschap luid en duidelijk over. Er is ook een Engelse versie van de film die om de getoonde beelden waarschijnlijk niet door de verschillende omroepen landelijk vertoond kan worden. Toch is de film van groot belang om iedereen aan het denken te zetten over de gevaren en gevolgen van verarmd uranium. Ook voor onze Nederlandse soldaten die met dit materiaal in aanraking zullen of zijn gekomen in Kosovo en Servië zullen de gevolgen dramatisch zijn.

Na de film wijst Michel Collon ons op de informatie in schrift en beeld die te koop wordt aangeboden. Na een korte pauze wordt het tweede deel van de bijeenkomst gestart met een forum van deskundigen.

Snezana Pavlovic, hoofd van het Nuclear Sciences 'Vinca' in Joegoslavië krijgt als eerste het woord. Zij vertelt in het Engels dat in Joegoslavië ongeveer 200.000 mensen besmet zijn met verarmd uranium. Besmetting is niet overal, alleen plaatselijk, daar waar munitie met verarmd uranium gebruikt is. In Joegoslavië weet men op welke plaatsen dat het geval is en deze plekken zijn gemarkeerd. Daar worden voorzorgsmaatregelen getroffen en wordt door het leger wat ondernomen om verdere besmetting te voorkomen. Een speciaal uitgeruste legereenheid haalt alles wat maar verdacht is weg. In Kosovo is dat anders, zo meldt zij. Daar werd de bevolking pas veel later ingelicht.

Er wordt dan een kaart gepubliceerd waar de NAVO-bommen met verarmd uranium vielen en er worden foto's verspreid waarop de gevaarlijke munitie afgebeeld staat. In de tussenliggende periode hebben kinderen gespeeld in en op kapotte tanks en hebben ze 'souvenirs' mee naar huis genomen in de vorm van hulzen, munitie en granaatscherven.

Ook in dit land wordt van officiële zijde informatie verstrekt dat uranium ook in de natuur voorkomt en dat de soldaten dus hoegenaamd geen risico lopen als zij de munitie maar voorzichtig behandelen.

Zo wordt ook beweerd dat de bevolking een te verwaarlozen risico loopt voor zijn gezondheid. Het ministerie van Defensie van de VS ontkent niet dat er een verhoogd risico is, maar het kan hen kennelijk niet schelen dat het latente gevaar van uraniumoxidestof een zichtbaar leed teweegbrengt. Ze onthouden zich van hun verantwoordelijkheid de door hen achtergelaten 'rommel' op te ruimen. In hun eigen land echter moeten milieuwetten stipt nageleefd worden. Door middel van een aangespannen proces werd zelfs een uraniumverwerkende fabriek in de VS gesloten vanwege het niet naleven van de voorgeschreven milieuwetten.

Daarna komt Prof. Dr. Pierre Piérart van het Centre d'Ecologie Appliquée du Hainaut aan het woord. Hij legt haarfijn uit hoe besmetting met verarmd uraniumoxide totstandkomt.

De eigenschap tot zelfontbranding (pyrofore eigenschappen) van uranium is bekend. Een schatting van Amerikaanse legeropperbevelhebbers is, dat bij de impact van een projectiel met een verarmd uraniumkop (DU-kop), afgevuurd met grote snelheid vanuit een kanon, inslaand op een tank, die eveneens bepantserd is met DU, de DU-kop zich met grote snelheid een gat in de tank brandt vanwege de pyrofore eigenschappen en dat ongeveer 10 procent van het DU verbrandt en een enorme hoeveelheid uraniumoxidedeeltjes ter grootte van enkele microns als stof vormt die geïnhaleerd of ingeslikt kan worden door mens en dier.

Een rapport van Army Environmental Policy Institute (AEPI) dat onder andere onderzoek heeft verricht naar de effecten van inslag met DU-koppen op harde doelen, stelt dat zelfs 70 procent van het verarmd uranium in de lucht kan vrijkomen als het doel een tank betreft!

Al bij een temperatuur van 500 C kan DU snel oxyderen. Ook zijn al studies gedaan naar de gevolgen van opslagplaatsen met DU-munitie die door bombardementen in brand waren geraakt. Gebleken is dat verarmde uraniumpartikeltjes na zo'n brand van een opslagplaats met DU-munitie zich over een afstand van meer dan 40 kilometer hebben verspreid. Hij meldt ons dat hij deze informatie uit het boek Metal of Dishonor heeft.

Als verarmd uraniumoxidestof op de grond komt en er wordt overheen gelopen dan dwarrelt het omhoog. Elk ingeademd partikeltje geeft niet alleen alfa straling af maar ook bèta én gamma en moet dus gezien worden als een 'hotspot'. Elk partikeltje dat zich nestelt op de huid of bijvoorbeeld in de longwand vormt een voortdurende stralingsbron voor het omringende weefsel.

Medisch personeel ver van het strijdgewoel wordt ook ziek doordat zij partikeltjes inademen die aan de kleding van de te behandelen patiënten zitten. Prof. Dr. Pierre Piérat besluit zijn pleidooi door te stellen dat er geen veilige dosering van verarmd uranium bestaat. een absoluut verbod moet worden geëist, want straling hoe klein ook kan iedereen ziek maken.

Snezana Pavlovic vult aan dat er een taboe heerst om over straling te spreken. Straling en bestraling is alleen toegestaan als het voordeel groter is dan de kosten.

Dr. Pi•rat voegt er aan toe dat Amerika geobsedeerd is door zijn eigen defensie. Snel vrede bewerkstelligen, maar daarbij niet of nauwelijks denkend aan de gezondheid van gewone burgers en hun eigen soldaten. Begin deze eeuw heeft het Amerikaanse ministerie van Defensie in Amerika experimenten gedaan op kinderen, geestelijk gehandicapten en gevangenen om te komen tot een berekening van een veilige dosis radioactieve stoffen. De gegevens uit dat onderzoek worden nog steeds gehanteerd in hun argumentatie tegenover hun tegenstanders.

Christine Abdelkrim, een Franse journaliste van Le Monde Diplomatique, vertelt hoe zij in samenwerking met Martin Messonier, maker van de film "De geheime radioactieve oorlog", een artikel over verarmd uranium in een Franse krant heeft geplaatst. Dat artikel baarde veel opzien. Er kwamen veel reacties op. Er is toen een gedetailleerde vragenlijst opgesteld en opgestuurd naar 230 zieke soldaten en hun familie. De meesten hadden op contract gewerkt voor het Franse leger tijdens de Golfoorlog. Door hun ziekte zijn zij erg geïsoleerd geraakt. Het leger trekt zich hun lot niet aan. Doktoren staan met de handen in het haar over de oorzaak van hun ziekteklachten. De regering ontkent deze problemen. De Fransen zijn in een andere zone werkzaam geweest zeggen ze. Toch hebben Franse soldaten uit leger, marine en luchtmacht dezelfde ziektesymptomen als de Amerikaanse oorlogsveteranen.

Frédéric Loore, een Belgische journalist, heeft gepubliceerd over Belgische soldaten die met dezelfde symptomen geconfronteerd worden als de Golfoorlogveteranen. Deze soldaten werden naar Kosovo uitgezonden voor een vredesmissie. Frédéric verzamelde getuigenverklaringen en kreeg zodoende een beeld van de meest voorkomende lichamelijke klachten. Hij zag ook dat Nederlandse soldaten uitgezonden naar Kosovo dezelfde gezondheidsklachten ondervonden. De officiële verklaring van het ministerie is, dat deze klachten gezien moeten worden als een 'ingebeelde ziekte'.

Er werd een epidemiologisch onderzoek gelast om vooral naar verband tussen de veel voorkomende chronische vermoeidheid en de mogelijke verschillende oorzaken te kijken. Zo wordt er gezocht naar de invloed op de gezondheid door vaccinaties voor vertrek, de ecosysteemverstoring ter plekke en tevens naar de aanwezigheid van asbest en verarmd uranium. Maar ook in België blijkt het probleem te complex en worden de symptomen gerangschikt onder een 'niet te diagnostiseren ziekte'.

Het Belgische leger heeft grondmonsteronderzoek gedaan en is daarbij tot de conclusie gekomen dat er geen gevaarvormende hoeveelheden verarmd uranium zijn aangetroffen. Snezana Pavlovic legt echter aan de hand van een kaart van Kosovo uit, dat verarmd uraniumbommen voornamelijk langs de grenzen afgeworpen werden maar dat het verarmd uraniumoxidestof ook over het vlakke middengebied verspreid is. Uiteindelijk komt het in de voedselketen en het grondwater terecht. Er is een verzoek tot opruimen van oude munitie bij de VS ingediend. De VS vindt dat geen haalbare kaart en hebben daar dan ook geen geld voor beschikbaar gesteld.

Door een andere aanwezige in de zaal werd gemeld dat ook Irak medisch epidemiologisch onderzoek doet onder de bevolking in het zuiden van hun land. Rapporten daarover worden stelselmatig door de VS ontkend. Al 10 jaar lang kampt men in Irak met verarmd uranium en bacteriologische besmetting. Adequate hulp en medicatie is niet voorhanden vanwege de opgelegde sancties.

Wij komen ook nog even aan de beurt om aan te geven dat er op 4 oktober 1992 een EL AL Boeing 747 neerstortte op een flatgebouw in Amsterdam Zuidoost (Bijlmermeer) en hevig brandde. Een relatief klein civiel ongeval, vergeleken met de Golfoorlog, waar tonnen verarmd uraniumoxidestof zijn vrijgekomen, maar met zéér grote gevolgen. Volgens officiële bronnen (eindrapport Bijlmer-enquête) is daarbij ongeveer 150 kg verarmd uranium geoxideerd.

Het omliggende gebied van de Bijlmermeer waar het vliegtuig crashte en bovendien 'hangar 8' waar de vliegtuigdelen van het verongelukte vliegtuig waren neergelegd voor nader onderzoek, werden ernstig verontreinigd met verarmd uraniumoxidestof.

Door luchtcirculatie in 'hangar 8' zijn de verarmd uraniumoxidedeeltjes door de gehele ruimte verspreid. Hetzelfde fenomeen hebben we aangetroffen in vuil verwerkende bedrijven die puin en vervuilde grond van de crashplaats verwerkten.

De conclusie die wij kunnen trekken is dat zowel de directe als de indirecte rampbetrokkenen klachten hebben overeenkomstig de Golfoorlogsveteranen of oorlogsslachtoffers in Irak of Joegoslavië.

Het forum werd afgesloten door te stellen dat deze wereldproblematiek meer in de openbaarheid gebracht moet worden. De aanwezigen werd gevraagd om vrijwillig mee te werken in welke vorm dan ook.

Wij moeten met die informatieverspreiding bereiken dat wapens met verarmd uranium niet meer gebruikt worden om vrede in een bepaald gebied te bewerkstelligen. Het gebruik van verarmd uranium is een regelrechte misdaad tegen mens, dier en natuur.